Profesor John Matteson jest jednym z najwybitniejszych biografów dzisiejszych czasów, co jednoznacznie potwierdza przyznana mu w 2008 roku nagroda Pulitzera. Jest absolwentem Princeton University (Wydział Historii), Harvard University (Wydział Prawa) oraz Columbia University (Wydział Anglistyki i Literaturoznawstwa Porównawczego). Pracuje na stanowisku Distinguished Professor na Wydziale Anglistyki w John Jay College of Criminal Justice City University of New York. Jako nowojorczyk, prof. John Matteson funkcjonuje w społeczeństwie wielkiej metropolii, której kształt obecny nadała (i wciąż nadaje) dynamika wielokulturowości. Rozpoznając, iż także Górny Śląsk i Zagłębie kształtowały się historycznie pod wpływem wielonarodowych i wielowyznaniowych relacji społecznych, badacz dostrzega wiele zjawisk wspólnych dla Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej i Metropolii Nowego Jorku. Najważniejszymi z nich są problemy związane z współfunkcjonowaniem w ograniczonej przestrzeni grup o różnym pochodzeniu etnicznym czy wyznaniu religijnym – grup, których wzajemne relacje nierzadko obciążone są traumą historycznych zaszłości. Wyjaśniając te zjawiska na gruncie amerykańskim w kontekście literatury, historii i prawa, prof. Matteson wskazuje także potencjalne kierunki dla badań regionalnych (także śląskoznawczych) w Polsce.
Wykłady będą tłumaczone na język polski.
Tłumaczenie prof. Paweł Jędrzejko
- 12 października 2021 r., godz. 18.00
„Is Biography True? A Philosophical Inquiry” / “Czy biografia jest prawdą? Próba filozoficznego wglądu”
Wykład podnosi kwestię elementarną, a mianowicie kwestię prawdy tekstu biograficznego. Bazując na własnych, rozległych doświadczeniach jako biografa, profesor Matteson odsłania tajniki warsztatu biografa w kontekście pojęcia prawdy i relacji między faktem a fikcją.
- 26 października 2021 r., godz. 18.00
„A Novelist Under Oath: The Aesthetic of the Non-Fiction Historical Narrative” / “Powieściopisarz pod przysięgą: estetyka historycznej literatury faktu”
Niniejszy wykład rozważa pozycję biografa jako „powieściopisarza pod przysięgą” – czyli twórcy etycznie zobowiązanego do dążenia do odsłonięcia prawdy. Jednak prawdę odsłaniać można na wiele sposobów, a służą temu – między innymi – retoryka, środki stylistyczne, oraz estetyczne wybory wyższego poziomu. To właśnie związkom między estetyką, moralnym zobowiązaniem biografa i prawdą historyczną przygląda się profesor Matteson, dzieląc się ze słuchaczami bogactwem własnych doświadczeń.
16 listopada 2021 r., godz. 18.00
Przełożony na 24 listopada 2021 r., godz. 18.00
„Alpha and Omega: Writing the Beginning and Ending of a Biographical Work” / “Alfa i omega: o wstępach i zakończeniach tekstów biograficznych”
W ostatnim wykładzie niniejszej serii profesor Matteson odpowiada na podstawowe pytania, które decydują o kształcie tekstu biograficznego: W jaką relację ja – jako autor – wchodzę z przedmiotem mojego opisu? Na jakich zasadach wejdę w interakcję z moim czytelnikiem? Jak wyobrażałbym sobie reakcję czytelnika mojej książki na przedmiot, który w niej opisuję? Rozważając te kwestie, profesor Matteson odsłania tajniki warsztatu biografa, ukazując z jednej strony konkretne funkcje pewnych rozwiązań stylistycznych w kluczowych miejscach tekstu, a z drugiej – mechanizm emocjonalnej „fuzji horyzontów” biografa i innego człowieka, będącego obiektem jego zainteresowania.
Wykłady są realizowane w ramach projektu projektu pn. „Metropolia Metropolii, czyli nowojorski zdobywca Pulitzera dla Śląska i Zagłębia”w ramach programu grantowego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, we współpracy z Uniwersytetem Śląskim.
Spotkanie będzie transmitowane na Facebooku Biblioteki Śląskiej – od godz. 18.00.
