SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2014 R.
10. ZAKOŃCZENIE
Biblioteki publiczne województwa śląskiego w 2014 roku obok wielu osiągnięć związanych z promocją i krzewieniem czytelnictwa, działalnością edukacyjną i informacyjną doświadczyły nie mało problemów, które utrudniały lub hamowały realizację założonych planów.
Stan sieci bibliotecznej na koniec 2014 roku był taki sam, jak w poprzednim okresie sprawozdawczym. Funkcjonowało w województwie 801 placówek bibliotecznych.
Jedna gmina (Przystajń) podjęła uchwałę o zamiarze połączenia biblioteki z inną instytucją kultury. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wyrazi opinię w tej sprawie w roku 2015 r. Poważnym problemem stanowiącym utrudnienie pracy bibliotek, negatywnie odbijającym się na możliwościach poszerzania oferty usług, jest brak odpowiedniej bazy lokalowej, przedłużające się remonty, brak przystosowania obiektów bibliotecznych i udogodnień wewnątrz budynków dla osób niepełnosprawnych, zmiana lokali niekoniecznie na lepsze, co zasygnalizowało wiele bibliotek. Nie oznacza to jednak, że w zakresie modernizacji nie podejmowano prac.
Dzięki otrzymanym funduszom z Programu Wieloletniego Kultura+ Priorytet "Biblioteka + Infrastruktura bibliotek" Miejska Biblioteka Publiczna w Knurowie rozpoczęła generalny remont pomieszczeń Biblioteki Głównej i Filii nr 2. W Bibliotece Miejskiej w Cieszynie zrealizowano projekt "Modernizacja i doposażenie zabytkowego budynku Biblioteki Miejskiej w Cieszynie". Priorytetem projektu było zapewnienie dostępności instytucji dla osób niepełnosprawnych, starszych i schorowanych, poprawa jej funkcjonalności, a także wzbogacenie oferty kulturalnej i edukacyjnej. W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle przeprowadzono kapitalny remont dotychczasowej siedziby biblioteki. Ponadto MBP zakupiła 26 komputerów, wzbogaciła się o dwa rzutniki multimedialne i dwa ekrany z systemami sterującymi oraz nagłośnieniem, szafę teleinformatyczną, urządzenia wspomagające, np. UPS, a także oprogramowanie komputerowe.
Do największych sukcesów biblioteki zaliczyły zmiany technologiczne, a więc postęp w zakresie komputeryzacji procesów bibliotecznych, wprowadzanie nowych usług wirtualnych, elektroniczne udostępnianie i wypożyczanie, wymianę sprzętów komputerowych na nowe, możliwość zmiany programów, uruchomienie katalogów.
Rozwój usług dostępu do publikacji elektronicznych
OPAC. Ubiegły rok charakteryzuje rozwój usługi dostępu do publikacji elektronicznych. Sukcesem w tym obszarze można określić utworzenie w sierpniu 2014 r. Śląskiego Konsorcjum Ibuk, w ramach którego w ubiegłym roku 21 bibliotek udostępniało na platformie IBUK LIBRA ponad 1800 publikacji. Inną nowo powstałą platformą, która nie mogłaby funkcjonować bez współpracy i zaangażowania bibliotek z całego województwa, jest prowadzony i redagowany przez Bibliotekę Śląską serwis internetowy Śląski Pegaz, na którym pojawiają się informacje bieżące i archiwalne dotyczące spraw bibliotecznych, oferty kierowanej do czytelników itd.
W 2014 roku wskaźnik zakupu obliczony według wpływów ze wszystkich źródeł finansowania wyniósł 11 wol./100 mieszk., a ze środków samorządowych 4 wol./100 mieszkańców. Wpływy nowości były jednak mniejsze od ubytków, czyli książek wycofanych w ramach selekcji o 45 866 woluminów.
Zasięg czytelnictwa kształtował się na poziomie 18 czytelników na 100 mieszkańców. Stan wypożyczeń ze zewnątrz i udostępnień miał tendencję spadkową, podobnie jak liczba odwiedzin w bibliotekach (o 160 341). Spadła także liczba imprez i przedsięwzięć organizowanych przez biblioteki dla użytkowników (o 14 300) oraz frekwencja na tych imprezach o 5629 osób w stosunku do 2013 roku.
Analiza wypowiedzi bibliotek zawartych w sprawozdaniach za ostatnie dwa lata, wskazuje na osiągnięcia związane, przede wszystkim, ze zmianami technologicznymi; wśród problemów na pierwszy plan wysuwają się niedostatki lokalowe, niewystarczające budżety, a szczególnie w gminach - mała obsada kadrowa.
Poniżej przedstawiono porównanie sytuacji bibliotek publicznych województwa śląskiego w 2014 roku z sytuacją bibliotek publicznych w całym kraju.
Tabele zawierają wskaźniki dotyczące:
bazy materialno-organizacyjnej
obciążenia usługami
efektywności
Wskaźniki bazy materialno-organizacyjnej
Lp. |
WSKAŹNIKI |
woj. śląskie 2014 |
Polska* |
|---|---|---|---|
1 |
Liczba mieszkańców na 1 placówkę |
5 735 |
4 744 |
2 |
Powierzchnia użytkowa na 100 mieszk. (m2) |
2,8 |
2,7 |
3 |
Miejsca w czytelniach na 100 mieszk. |
0,23 |
0,29 |
4 |
Liczba książek i czasopism oprawnych na 100 mieszk. |
359 |
340 |
5 |
Zakup książek na 100 mieszk. (wg danych z K-03 GUS) |
7,7 |
7,6 |
6 |
Liczba komputerów na 1 placówkę |
5,9 |
5,4 |
Wskaźniki obciążenia usługami
Lp. |
WSKAŹNIKI |
woj. śląskie 2014 |
Polska* |
|---|---|---|---|
1 |
Liczba czytelników na 1 placówkę |
1 025 |
793 |
2 |
Liczba czytelników na 1 m2 |
6,4 |
6,2 |
3 |
Liczba czytelników na 1 pracownika1 |
377 |
359 |
4 |
Liczba wypożyczeń2 na zewnątrz na 1 pracownika1 |
7 620 |
6 846 |
5 |
Liczba udostępnień3 na 1 miejsce w czytelni |
256 |
213 |
Wskaźniki efektywności
Lp. |
WSKAŹNIKI |
woj. śląskie 2014 |
Polska* |
|---|---|---|---|
1 |
Liczba czytelników na 100 mieszkańców |
17,9 |
16,7 |
2 |
Liczba wypożyczeń2 na zewnątrz na 100 mieszkańców |
361 |
319 |
3 |
Liczba wypożyczeń2 na 1 jednostkę inwentarzową |
0,94 |
0,90 |
4 |
Liczba udostępnień3 w czytelniach na 100 mieszkańców |
60 |
64 |
5 |
Liczba wypożyczeń2 na zewnątrz na 1 czytelnika |
20,2 |
19,1 |
* wyliczono wg danych za 2013 rok zawartych w "Zestawieniu zbiorczym o stanie i działalności sieci bibliotek publicznych w 2013 r.", zamieszczonym na stronie WWW Biblioteki Narodowej
1) pracownicy merytoryczni pełno i niepełnozatrudnieni w osobach fizycznych
2) wypożyczenia na zewnątrz - łącznie książki, czasopisma pozostałe zbiory nieelektroniczne oraz zbiory elektroniczne na nośniku fizycznym
3) udostępnianie na miejscu - łącznie książki, czasopisma, pozostałe zbiory nieelektroniczne oraz zbiory elektroniczne na nośniku fizycznym
