Biblioteka Śląska > Sprawozdania > 2015 > 3. Modernizacja bazy lokalowej

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2015 R.

3.1. Informacje podstawowe

W 2015 r. powierzchnia użytkowa lokali bibliotecznych województwa śląskiego wynosiła 129 644 m². W porównaniu z rokiem 2014 zwiększyła się o 683 m².

Na 1 m² powierzchni użytkowej bibliotek przypadło w roku ubiegłym 6 czytelników. Na 100 mieszkańców przypadło w 2015 roku 2,83 m².

Liczba miejsc w czytelniach kształtowała się na poziomie 10 860 (w 2014 r. – 10 751), w tym dla niepełnosprawnych 152 (całkowicie zaaranżowane miejsce dla osoby niepełnosprawnej: możliwość podjazdu wózkiem inwalidzkim, odpowiednia klawiatura, nakładki dla niewidomych).

3.2. Zakupy nowych sprzętów, urządzeń technicznych znacząco poprawiających jakość pracy i estetykę pomieszczeń (przykłady)

Biblioteki miejskie

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Będzin, Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Gliwice – Biblioteka Powiatowa, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Kalety, Knurów, Lubliniec, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Orzesze, Piekary Śląskie, Pszów, Pyskowice, Racibórz, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Ustroń, Wisła, Wodzisław Śląski, Wojkowice, Zabrze, Zawiercie, Żory, Żywiec.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery, konsole do gier oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Będzin, Bielsko-Biała, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Gliwice – Biblioteka Powiatowa, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Knurów, Mikołów, Piekary Śląskie, Racibórz, Ruda Śląska, Rybnik, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Wisła, Wojkowice, Zabrze.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Będzin, Bielsko-Biała, Chorzów, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Gliwice – Biblioteka Powiatowa, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Knurów, Lędziny, Łaziska Górne, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Radzionków, Rybnik, Rydułtowy, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Tychy, Ustroń, Wisła, Wodzisław Śląski, Zabrze, Zawiercie, Żory.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Cieszyn, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Knurów, Lubliniec, Mikołów, Radlin, Rybnik, Sosnowiec, Tychy, Wodzisław Śląski.

Sprzęt AGD (lodówki, odkurzacze, warniki, czajniki, zmywarki do naczyń, klimatyzatory, grzejniki, itp.) nabyły biblioteki: Będzin, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Gliwice – Biblioteka Powiatowa, Knurów, Ruda Śląska, Sosnowiec, Tychy, Ustroń, Wodzisław Śląski, Zawiercie.

Monitoring wizyjny, bramki antykradzieżowe itp. nabyły książnice: Bielsko-Biała, Gliwice, Ustroń.

Sprzęt techniczny (kosiarki, odśnieżarki, elektronarzędzia, schodołazy) zakupiono do: Będzin, Bielsko-Biała, Katowice, Radlin.

Materiały dydaktyczne o dużej wartości finansowej (instrumenty, gry, maty, klocki, itp.) nabyto w bibliotekach: Cieszyn, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Piekary Śląskie.

Biblioteki miejsko-gminne

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Czechowice-Dziedzice, Czerwionka-Leszczyny, Kłobuck, Koniecpol, Kuźnia Raciborska, Pszczyna, Siewierz, Skoczów, Toszek.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Czerwionka-Leszczyny, Pszczyna.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Czechowice-Dziedzice, Kłobuck, Pszczyna, Siewierz, Strumień, Toszek, Wilamowice.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Kuźnia Raciborska, Ogrodzieniec, Pszczyna, Toszek, Woźniki.

Monitoring wizyjny zakupiono w bibliotece: Czechowice-Dziedzice.

Biblioteki gminne

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy, tablety i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Bestwina, Bobrowniki, Bojszowy, Brenna, Gierałtowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Hażlach, Irządze, Jasienica, Jaworze, Jejkowice, Konopiska, Koszarawa, Koszęcin, Kozy, Krupski Młyn, Krzyżanowice, Lyski, Miedźna, Mierzęcice, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Ornontowice, Ożarowice, Pawłowice, Pawonków, Poraj, Przyrów, Przystajń, Psary, Rędziny, Suszec, Ujsoły, Wilkowice, Zbrosławice, Żarnowiec.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, telewizory, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Brenna, Hażlach, Krupski Młyn, Mykanów, Ożarowice, Psary, Wilkowice.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Bobrowniki, Buczkowice, Chybie, Dębowiec, Gierałtowice, Goczałkowice-Zdrój, Gorzyce, Hażlach, Irządze, Jaworze, Kochanowice, Mierzęcice, Mstów, Pawonków, Poczesna, Poraj, Psary, Rajcza, Rędziny, Suszec, Świerklany, Świnna, Ujsoły, Wilkowice, Zbrosławice.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Bestwina, Bobrowniki, Brenna, Chełm Śląski, Dębowiec, Gierałtowice, Hażlach, Irządze, Konopiska, Kroczyce, Krupski Młyn, Krzyżanowice, Lelów, Mierzęcice, Mykanów, Ożarowice, Przyrów, Przystajń, Psary, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Suszec, Świerklany, Wilkowice.

Sprzęt AGD (lodówki, odkurzacze, czajniki, zmywarki do naczyń, grzejniki, wentylatory, itp.) nabyły biblioteki: Bobrowniki, Miedźno, Psary.

3.3. Modernizacja lokali bibliotecznych – nowe lokale, adaptacje, przykłady największych remontów

Nowe lokale

Utworzono nową placówkę - punkt biblioteczny Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gliwicach Biblioforum. Znajduje się on w Centrum Handlowym Forum przy ul. Lipowej 1. Jest to nowoczesne rozwiązanie i pierwsza tego typu placówka w skali województwa śląskiego. Placówka została zaprojektowana i nowocześnie zaaranżowana, wyposażona w nowe meble i urządzenia. Na powierzchni 154 m² wydzielono przestrzeń dla zbiorów i wygodnej obsługi czytelników, strefę sprzyjającą spędzeniu wolnego czasu, pracy i relaksu. Zaplanowano też odpowiednie warunki w miejscu rozrywki z telewizją, konsolą PlayStation oraz grami planszowymi. Dla czytelników przygotowano zbiory: książki, audiobooki, czasopisma, gry planszowe i filmy. Placówkę wyposażono w komputery typu all-in-one, laptopy, czytniki e-booków. W nowej placówce można zwracać każdą książkę lub inny egzemplarz zbiorów wypożyczony z dowolnej filii MBP.

Filia nr 1 Gminnej Biblioteki Publicznej w Ożarowicach została przeniesiona do nowo wybudowanego budynku i zajmuje powierzchnię 214 m². Powierzchnia wypożyczalni zajmuje 154 m² a powierzchnia czytelni internetowej 32,17 m². Została wyposażona w nowe meble składające się z regałów dwustronnych, ladę biblioteczną, 6 foteli, 3 kanapy, 3 stoliki, 11 krzeseł obrotowych, telewizor, odtwarzacz dvd, radioodbiornik, 1 rzutnik, 1 ekran, telefon, 3 szafy, 3 regały witryny, 10 komputerów, 10 biurek pod komputer i 2 urządzenia wielofunkcyjne. W pomieszczeniu znajduje się WiFi. Urządzono w nim także kącik dla dzieci, który wyposażono w regał na zabawki, 3 stoliki, 12 krzesełek dziecięcych, zabawki edukacyjne i zestaw piankowych klocków edukacyjnych.

Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Sośnicowicach od września 2015 r. znajduje się w nowo powstałym kompleksie, na który składa się Gminne Centrum Społeczno-Kulturalne i Biblioteka. Biblioteka ma powierzchnię 572 m². Czytelnicy mogą skorzystać z siedmiu stanowisk komputerowych, wypożyczalni dla dzieci i dorosłych, dużej czytelni oferującej książki lub czasopisma. Do kompleksu należy również sala konferencyjna, w której planowana jest działalność kulturalna. Mamy nadzieję, że nowa Biblioteka spełni oczekiwania mieszkańców i stanie się miejscem, do którego z przyjemnością się chodzi, w którym chętnie się przebywa, które zapewnia dostęp zarówno do wiedzy, jak i do rozrywki. Budynek dostosowany jest do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Zadanie realizowane było w latach 2013–15, w ramach Programu Wieloletniego Kultura+ Priorytet „Biblioteka+ Infrastruktura Bibliotek”. MKiDN przyznało kwotę 1 771 059,94 złotych (całość zadania 2 366 145,55 zł) dotacji celowej.

Remonty

Główna siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gliwicach została zmodernizowana. Przeprowadzone prace poprawiły stan techniczny budynku oraz jego funkcjonalność. Budynek ocieplono, wykonano izolację (co zatrzymało proces zawilgacania ścian), wymieniono nieszczelne poszycie dachowe. Zainstalowano wentylację w magazynie książek, co pomaga zachować w dobrym stanie przechowywane zbiory. Zainstalowano szyny ułatwiające wejście do biblioteki osobom z małymi dziećmi, odnowiono podjazd dla niepełnosprawnych (w tym zmodernizowano poręcze). Przeprowadzone prace pozwoliły też na zamontowanie wrzutni, umożliwiającej zwrot książek 24h/dobę. Zamontowano bramki antykradzieżowe, urządzenia kodujące, zbiory oklejono kodami magnetycznymi. W nowej przestrzeni założono również system wystawienniczy. Dzięki modernizacji możliwe było także wydzielenie dodatkowej przestrzeni dla czytelników oraz przeniesienie do głównej siedziby Wypożyczalni Muzycznej i Zbiorów Specjalnych oraz Czytelni Naukowej, co znacznie zwiększyło dostępność tych agend, szczególnie dla osób z niepełnosprawnością. Do wszystkich tych pomieszczeń zakupiono meble zwiększające komfort użytkowników. Wygodne fotele i krzesła spotkały się z uznaniem odwiedzających oraz poprawiły estetykę wypożyczalni. Zakupiono sprzęt, w tym tablety, które pozwalają na udostępnianie e-booków oraz przeprowadzanie szkoleń dla seniorów i innych grup, dotyczących obsługi tych urządzeń. Utworzono pracownię multimedialną, którą wyposażono w odpowiednie meble oraz w nowo zakupiony sprzęt multimedialny. Dzięki temu biblioteka mogła uruchomić nową ofertę warsztatów dla dzieci, młodzieży i seniorów (nie tylko z obsługi komputerów i Internetu, ale i tabletów oraz aparatów cyfrowych).

Gruntowny remont przeszła Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Hażlachu mieszcząca się w Pogwizdowie. Zadanie objęło przystosowanie obiektu do potrzeb specjalnych grup użytkowników, w tym: instalację windy osobowej, likwidację barier architektonicznych, dostosowanie toalet do potrzeb osób niepełnosprawnych, zwiększenie powierzchni użytkowej poprzez adaptację strychu na salę konferencyjną, audiowizualną połączoną z pokojem zabaw dla dzieci i młodzieży wyposażoną w sprzęt multimedialny, wyremontowano wypożyczalnię, powstał pokój socjalny. Celem zadania było udostępnienie Biblioteki osobom niepełnosprawnym, starszym, schorowanym, poprawa wizerunku instytucji oraz wzbogacenie oferty kulturalnej i edukacyjnej. Podczas remontu odnowiono gruntownie cały budynek, zmieniono konstrukcję dachu, dobudowano część budynku (sanitariaty, szyb windowy), wymieniono wszystkie instalacje, kotłownię gazową, istniejącą stolarkę okienną, drzwiową, wymieniono podłogi, odmalowano ściany, stworzono strefę rekreacji na wolnym powietrzu wyposażoną w altanę, ławeczki, urządzenie rehabilitacyjne oraz bujak dla najmłodszych, zadbano również o stworzenie nowego parkingu. Na dzień zakończenia zadania Biblioteka spełniała częściowe standardy Certyfikatu Biblioteka+.

Filia nr 10 Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rybniku w 2015 r. zmieniła lokalizację. Mieści się obecnie w gruntownie wyremontowanym lokalu. Roboty remontowe ogólnobudowlane objęły wszystkie instalacje elektryczne i sanitarne, ponadto na prace składały się: wykucie ościeżnic i poszerzenie otworów drzwiowych (wraz z wymianą nadproży), rozbiórka posadzek z wykładziny PVC i płytek ceramicznych, wymiana opraw oświetleniowych, osprzętu elektrycznego i okablowania, wymiana grzejników, konserwacja klimatyzatorów, uzupełnienie tynków, uzupełnienie podłoża i wykonanie wylewki samopoziomującej, wykonanie gładzi gipsowych, montaż nowej stolarki drzwiowej, malowanie ścian i sufitów oraz montaż zewnętrznych rolet. Remonty sfinansowano z funduszu Wydziału Inwestycji UM w Rybniku – 144 068,78 zł – w tym 25 000 zł ze Starostwa Powiatu Rybnickiego – na mocy Porozumienia.

W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle przeprowadzono i zakończono realizację drugiego etapu projektu finansowanego z uzyskanej dotacji na remont, powiększenie i wyposażenie biblioteki z Wieloletniego Programu Kultura+ Priorytet Biblioteka+ Infrastruktura bibliotek ze środków finansowych MKiDN i Gminy Wisła.

Przeprowadzono przebudowę dawnej sali kina „Marzenie” adaptując ją na multimedialną salę wielofunkcyjną. Na co dzień mieści się w niej wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych, ponadto służy organizowaniu imprez bibliotecznych. Sala po kapitalnym remoncie i dobudowie części antresoli wyposażona została w system sterujący (oświetlenie, zasłony) i nagłaśniający, a także w ekran wraz z projektorem. Siedziba biblioteki poprzez budowę windy została przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. W ramach projektu przeprowadzono kapitalny remont sali, w której wymieniono instalację grzewczą i elektryczną, zamontowano instalację wentylacyjną i klimatyzację, wymieniono parkiet, stolarkę drzwiową i okienną. Biblioteka zyskała całkowicie nowe wyposażenie w postaci nowych regałów, lad bibliotecznych, stołów i krzeseł, 4 nowe komputery, telewizor prezencyjny. Dysponuje także niewielką powierzchnią magazynową w piwnicach budynku oraz klatką schodową i holami, a także wyremontowanymi już poza projektem salą warsztatową i garderobą dla artystów.

W 2015 r. zakończono rozbudowę centrali Gminnej Biblioteki Publicznej w Bojszowach. Utworzono salę konferencyjną, czytelnię dla dzieci i czytelnię dla dorosłych. Wypożyczalnia została całkowicie wyremontowana i wyposażona w nowe meble biblioteczne, a lokal dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych dzięki zamontowanej windzie.

Filia nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sosnowcu przeszła remont w związku z adaptacją pomieszczeń sąsiedniego lokalu usługowego na użytek wydzielonej czytelni o charakterze klubowym (Bibliosfery) oraz z wprowadzeniem wolnego dostępu do księgozbioru. Zakres remontu objął modernizację oświetlenia, remont podłóg i sanitariatów, malowanie ścian i sufitów. Doposażono czytelnię w nowe meble i urządzenia (kanapa, fotele, krzesła, tablica interaktywna z projektorem). Stworzono przestrzeń ekspozycyjną na ścianach czytelni.

Gminna Biblioteka Publiczna w Lipowej powiększyła swoją powierzchnię z 52 m² na 100 m². Dodatkowo przeprowadzono generalny remont, obejmujący m.in. wymianę podłóg, oświetlenia, sanitariatów, malowanie pomieszczeń. Wydzielono miejsce na czytelnię oraz Kącik Malucha. Zakupione zostały stoliki, krzesła dla młodzieży i dorosłych oraz stolik, krzesełka dla maluchów, przybory i książeczki do kolorowania, a dla starszych dzieci gry planszowe i szachy.

W 2015 r., po ponad 2 latach kompleksowego remontu, otworzono w nowych wnętrzach Miejską Bibliotekę Publiczną w Knurowie. Zadanie realizowane było w trzech etapach: remont budynku (wymiana stolarki okiennej i drzwiowej wraz z okratowaniem w całym lokalu bibliotecznym, wymiana kaloryferów w każdym pomieszczeniu, wymiana instalacji elektrycznej w całym lokalu, remont toalet i podłóg, kładzenie gładzi na ścianach), zakup mebli bibliotecznych (całkowita wymiana regałów, lad bibliotecznych, biurek, krzeseł, szaf, wyposażenie pomieszczenia socjalnego, wyposażenie czytelni prasy i sali multimedialnej), zakup sprzętu komputerowego i elektronicznego (komputery, drukarki, urządzenia wielofunkcyjne, rzutnik, laptopy, itp.).

Remont oraz modernizacja lokalu bibliotecznego umożliwiły udoskonalenie świadczonych na rzecz czytelników usług (sprawdzanie dostępności książek oraz ich zamawianie przez Internet, nowoczesna sala multimedialna) i poszerzenie oferty bibliotecznej. Miejska Biblioteka Publiczna w Knurowie będzie spełniała kryteria Certyfikatu Biblioteka+.

Zadanie realizowane było w ramach Programu Wieloletniego Kultura+ Priorytet „Biblioteka+ Infrastruktura Bibliotek”. Na realizację zadania MKiDN przyznało kwotę 1.508.472,00 zł., co stanowiło 73,32% całkowitego kosztu zadania.

Ponadto wiele bibliotek przeprowadziło mniejsze remonty swoich placówek, poprawiające ich funkcjonalność oraz estetykę. Wśród najczęściej podejmowanych prac można wymienić:

• malowanie pomieszczeń bibliotek (Będzin, Bielsko-Biała, Bobrowniki, Chełm Śląski, Czernichów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Janów, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Jejkowice, Katowice, Kłobuck, Knurów, Kornowac, Krzepice, Kuźnia Raciborska, Lyski, Łaziska Górne, Miedźno, Mierzęcice, Mikołów, Ornontowice, Pawonków, Pszczyna, Rybnik, Rydułtowy, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Toszek, Ujsoły, Wilamowice, Wodzisław Śląski, Woźniki, Wręczyca Wielka, Wyry, Zabrze, Żory);

• remont schodów (Będzin);

• wymiana elewacji zewnętrznej (Gliwice, Katowice, Knurów, Lyski, Porąbka, Ruda Śląska, Rybnik, Sosnowiec);

• remonty dachów (Będzin, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Lyski);

• wymiana stolarki okiennej, drzwiowej (Bielsko-Biała, Bobrowniki, Jeleśnia, Katowice, Knurów, Kuźnia Raciborska, Łaziska Górne, Mierzęcice, Pawonków, Porąbka, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Wilkowice, Wodzisław Śląski, Zabrze, Żory);

• konserwacja i/lub wymiana podłóg, wykładzin (Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Janów, Jastrzębie-Zdrój, Knurów, Kuźnia Raciborska, Łaziska Górne, Pszczyna, Rybnik, Sosnowiec, Woźniki, Wręczyca Wielka);

• wymiana oświetlenia (Będzin, Bielsko-Biała, Bobrowniki, Częstochowa, Katowice, Knurów, Pszczyna, Rybnik, Sosnowiec, Toszek, Wilamowice, Wilkowice, Wodzisław Śląski, Wręczyca Wielka);

• wymiana instalacji elektrycznej, c.o., sanitarnej, wentylacyjnej, w tym klimatyzacja (Będzin, Bobrowniki, Brenna, Czechowice-Dziedzice, Gliwice, Janów, Katowice, Knurów, Lubliniec, Łaziska Górne, Mierzęcice, Mikołów, Pszczyna, Ruda Śląska, Rybnik, Sosnowiec, Świerklaniec, Zawiercie);

• zmiany estetyczne – rolety okienne, przepierzenia, zmiany dekoracyjne (Będzin, Bobrowniki, Czernichów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Dębowiec, Katowice, Kłobuck, Knurów, Lubliniec, Łaziska Górne, Racibórz, Sosnowiec, Ustroń);

• adaptacja terenów zielonych wokół bibliotek – ogrody, skwery, chodniki (Katowice, Knurów, Łaziska Górne).