Biblioteka Śląska > Sprawozdania > 2017 > 7. Czytelnictwo. Promocja. Działalność informacyjna

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2017 R.

7.1. Zasięg czytelnictwa

W województwie śląskim odnotowano spadek zasięgu czytelnictwa zarówno w liczbie czytelników, jak i w liczbie wypożyczeń i udostępnień zbiorów. Należy jednak zaznaczyć, iż w roku 2017 zmieniono kryteria w druku GUS K-03 i do statystyk nie wlicza się już czasopism nieoprawnych, których przecież z założenia jest więcej niż czasopism oprawnych – zwłaszcza jeśli bierzemy pod uwagę biblioteki gminne czy mniejsze, często biedniejsze biblioteki miejskie. W związku z tym w porównaniu z rokiem ubiegłym liczba udostępnień na miejscu i wypożyczeń na zewnątrz zmniejszyła się o 2 253 752 woluminy w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniosła 15 970 382 jednosteki inwentarzowe. W praktyce nie jest to jednak aż tak drastyczny spadek czytelnictwa, lecz wynik zastosowania innych obliczeń. W 2017 roku śląskie biblioteki odwiedziło w sumie 8 823 280 czytelników, jest to mniej niż w 2016 roku o 304 084 osoby. Proces ten spowodowany jest stale malejącą liczbą mieszkańców miast i wsi, zmniejszoną liczbą placówek bibliotecznych, okresowym zamykaniem placówek na czas remontów, powszechnym dostępem do sieci Internet jako źródła wiedzy, informacji i rozrywki oraz wciąż utrzymującym się niżem demograficznym. Warto też dodać, że bibliotekarze zauważają drastyczny spadek udostępnień wszelkiego rodzaju słowników, leksykonów i encyklopedii, źródła elektroniczne stają się znacznie bardziej aktualnym i łatwiejszym miejscem poszukiwania informacji. Znacząco widać to na przykład w branży prawniczej, która korzysta z elektronicznych zasobów, rezygnując z papierowej wersji kodeksów i innych aktów prawnych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom czytelników biblioteki województwa śląskiego oferują elektroniczne systemy informacji prawnej. Podobnie wiele placówek oferuje dostęp do e-booków i audiobooków za pośrednictwem platform takich jak LEGIMI, ACADEMICA, LIBRA czy NASBI, których wykorzystanie nie przekłada się na statystyki. Biorąc ten fakt pod uwagę można wytłumaczyć czym spowodowany jest spadek czytelnictwa w grupie „studenckiej” tj. osób między 20 a 24 rokiem życia. To właśnie osoby uczące się najczęściej korzystają ze zbiorów elektronicznych i multimedialnych w wersji online.

Czytelnicy

W 2017 r. ogólna liczba zarejestrowanych czytelników wyniosła 768 874, to mniej o 13 784 użytkowników w zestawieniu z rokiem poprzednim. Największy spadek podobnie jak w roku ubiegłym odnotowano wśród użytkowników w wieku 16-24 lata w sumie o 16 185 osób. Osłabienie zainteresowania usługami bibliotecznymi odnotowano także w grupie wiekowej do lat 5, 13-15 lat, 25-44 lata. Spory wzrost widoczny jest w grupie wiekowej powyżej 60 lat, czyli tzw. wieku poprodukcyjnym. Jest to na pewno wynik bogatej oferty jaką dla seniorów przygotowują poszczególne placówki. Różnego rodzaju warsztaty, wykłady, spotkania np. w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku, klubów czy kół seniora przyciągają zamkniętych dotąd w swoich „czterech ścianach” emerytów i rencistów. Podobnie bogata oferta zajęć i intensywna współpraca z przedszkolami i szkołami podstawowymi owocuje zwiększeniem czytelnictwa wśród dzieci do lat 12.

Zestawienie za dwa ostatnie lata struktury czytelników wg wieku kształtuje się następująco:

grupa wiekowa	2016 rok	2017 rok	wzrost	spadek
ogółem	782 658	768 874		13 784
do lat 5	18 989	18 152		837
6-12 lat	107 119	109 258	2 139
13-15 lat	48 848	45 625		3 223
16-19 lat	57 414	52 475		4 939
20-24 lata	71 782	60 536		11 246
25-44 lata	236 218	231 832		4 386
45-60 lat	137 814	138 673	859
powyżej 60 lat	104 474	112 323	7 849

Czytelnicy w województwie śląskim wg kryterium wieku

Udział procentowy czytelników zgodnie z kryterium wieku

Zestawienie za dwa ostatnie lata struktury czytelników wg zajęcia kształtuje się następująco:

Grupa zawodowa	2016 rok	2017 rok	wzrost	spadek
Ogółem	782 658	768 874		13 784
osoby uczące się1	284 593	263 524		21 069
osoby pracujące2	295 111	300 824	5 731
pozostali3	202 954	204 526	1 572

¹⁾ ogólna liczba niepracującej młodzieży uczącej się we wszystkich typach szkół oraz studentów – osoby studiujące w szkołach wyższych niezależnie od trybu studiowania

²⁾ ogólna liczba osób pracujących bez względu na formę i miejsce zatrudnienia

³⁾ osoby niezatrudnione, bezrobotne, emeryci, renciści oraz dzieci nieobjęte obowiązkiem szkolnym

Czytelnicy w województwie śląskim wg kryterium zajęcia

Udział procentowy czytelników zgodnie z kryterium zajęcia

Zasięg czytelnictwa

W 2017 roku wskaźnik zasięgu czytelnictwa w województwie śląskim wyniósł 17 czytelników w przeliczeniu na 100 mieszkańców i pozostaje bez zmian w stosunku do roku poprzedniego.

Powiaty ziemskie; średnia 15

Powiat ziemski	Wskaźnik 2016 r.	Wskaźnik 2017 r.
będziński	17	17
bielski	19	19
bieruńsko-lędziński	14	14
cieszyński	16	15
częstochowski	11	11
gliwicki	15	15
kłobucki	13	12
lubliniecki	14	14
mikołowski	18	18
myszkowski	10	10
pszczyński	16	16
raciborski	18	18
rybnicki	17	16
tarnogórski	16	15
wodzisławski	16	16
zawierciański	16	16
żywiecki	15	14

Zasięg czytelnictwa w przeliczeniu na 100 mieszkańców
(powiaty ziemskie)

Jak wynika z powyższego zestawienia, mimo ogólnego obniżenia z 16 do 15 wskaźnika zasięgu czytelnictwa w przeliczeniu na 100 mieszkańców dla powiatów ziemskich, najwyższe wskaźniki utrzymano kolejno w powiatach:

• bielskim – 19%

• mikołowskim, raciborskim – po 18%

• będzińskim – 17%.

Powiaty grodzkie; średnia 17

Powiat grodzki	wskaźnik 2016 r.	wskaźnik 2017 r.
Bielsko-Biała	25	25
Bytom	5	7
Chorzów	15	14
Częstochowa	16	16
Dąbrowa Górnicza	17	17
Gliwice	24	26
Jastrzębie-Zdrój	26	25
Jaworzno	32	31
Katowice	18	18
Mysłowice	14	13
Piekary Śląskie	11	12
Ruda Śląska	10	10
Rybnik	19	18
Siemianowice Śląskie	14	14
Sosnowiec	17	17
Świętochłowice	14	13
Tychy	17	19
Zabrze	15	14
Żory	17	13

Zasięg czytelnictwa w przeliczeniu na 100 mieszkańców
(powiaty grodzkie)

Należy zwrócić uwagę, że są miejscowości, w których niestety wskaźnik zasięgu czytelnictwa jest bardzo niski i wynosi kilka procent. Najgorzej w całym województwie wypada Mykanów, gdzie tylko 3% czytelników wypożycza książki. To wynik jeszcze gorszy niż przed rokiem, gdy 4% mieszkańców odwiedzało bibliotekę. Niewiele lepiej wypadają Istebna, Koziegłowy, Włodowice po 5%, Goleszów 6%, Bytom, Ciasna, Mstów, Popów, Gaszowice, Radziechowy-Wieprz po 7%, Dąbrowa Zielona, Kornowac, Radlin, Wielowieś po 8%.

Wypożyczenia i udostępnienia prezencyjne

W 2017 r. na zewnątrz wypożyczono 14 673 822 woluminy i jedn. inw. Na miejscu zaś skorzystano z 1 296 560 woluminów i jedn. inw. Liczba udostępnień książek, czasopism, zbiorów specjalnych na zewnątrz i na miejscu w przeliczeniu na 100 mieszkańców w województwie wynosi 351 i zmniejszyła się o 48. Stąd zmniejszyła się liczba udostępnień na 1 czytelnika z 23 na 21 w porównaniu z rokiem 2016, lecz tak jak podano wyżej w dużej mierze wynik taki spowodowany jest pominięciem w statystykach udostępniania czasopism nieoprawnych. Szczegółowy poziom wskaźników wypożyczeń i udostępnień w powiatach ziemskich i grodzkich pokazują poniższe tabele.

Liczba wypożyczeń zbiorów na miejscu i na zewnątrz w przeliczeniu na 100 mieszkańców w powiatach ziemskich;
średnia 333 z 370 w 2016 roku.

Powiat ziemski	Wskaźnik 2016 r.	Wskaźnik 2017 r.
będziński	424	372
bielski	481	429
bieruńsko-lędziński	385	351
cieszyński	321	285
częstochowski	245	221
gliwicki	300	278
kłobucki	239	206
lubliniecki	356	307
mikołowski	566	533
myszkowski	310	243
pszczyński	358	338
raciborski	478	456
rybnicki	447	347
tarnogórski	415	367
wodzisławski	369	331
zawierciański	355	326
żywiecki	265	258

Wypożyczenia i udostępnienia prezencyjne w przeliczeniu na 100 mieszkańców
(powiaty ziemskie)

Liczba wypożyczeń zbiorów na miejscu i na zewnątrz w przeliczeniu na 100 mieszkańców w powiatach grodzkich;
średnia 350 z 406 w 2016 roku.

Powiat grodzki	Wskaźnik 2016 r.	Wskaźnik 2017 r.
Bielsko-Biała	615	513
Bytom	158	147
Chorzów	229	197
Częstochowa	361	291
Dąbrowa Górnicza	714	639
Gliwice	508	434
Jastrzębie-Zdrój	481	437
Jaworzno	699	567
Katowice	425	380
Mysłowice	353	324
Piekary Śląskie	334	238
Ruda Śląska	258	233
Rybnik	420	362
Siemianowice Śląskie	339	304
Sosnowiec	383	286
Świętochłowice	311	248
Tychy	441	459
Zabrze	270	247
Żory	386	289

Wypożyczenia i udostępnienia prezencyjne w przeliczeniu na 100 mieszkańców
(powiaty grodzkie)

7.2. Wybrane przykłady wydarzeń kulturalnych, edukacyjnych, promocyjnych

Podobnie jak w latach ubiegłych biblioteki województwa śląskiego na różne sposoby starały się w swoich placówkach centralnych, filiach, a nawet punktach bibliotecznych stworzyć przyjazną przestrzeń, która zachęca do odwiedzin. Przestrzeń, która pozwala na przeżycia estetyczne i duchowe, jest atrakcyjna jako miejsce spędzania wolnego czasu i pozwala na rozwój osobisty, a nawet zawodowy. Wystarczy wspomnieć, że w bibliotekach przygotowano ofertę dla klientów indywidualnych, dla grup zorganizowanych (np. szkolne klasy, grupy przedszkolne), ale też dla całych rodzin. Stąd można mówić o ofercie uwzględniającej potrzeby wszystkich pokoleń czytelników, wręcz łączącą pokolenia i wspierającą budowanie więzi międzyludzkich. Szczególnie gdy pomyślimy o wszelkich zajęciach integracyjnych, nie tylko tych wspierających osoby wykluczone, niepełnosprawne, ale nade wszystko wspierające kontakty rodziców z dziećmi czy wnuków z dziadkami. W wielu bibliotekach organizowano pogadanki o przeszłości, nie tylko o wielkiej historii, ale też o dawnych grach, zabawach, sposobach spędzania wolnego czasu, o niezapomnianych lekturach z dzieciństwa. Seniorzy opowiadali dzieciakom o latach swej młodości, a młodzi rodzice otrzymywali fachową pomoc jak budować prawidłowe relacje z dziećmi, jak wychowywać zdrowych, ciekawych świata i szczęśliwych ludzi. Pasja, zaangażowanie licznych bibliotekarzy pozwalają na to, by coraz pewniej spojrzeć na bibliotekę jak na „trzecie miejsce”, co w klasyfikacji stworzonej przez amerykańskiego socjologa Raya Oldenburga odpowiada miejscu odpoczynku od pracy i domowych obowiązków, miejscu życia towarzyskiego, wymiany doświadczeń, relaksu i kontaktu ze światem sztuki, w tym rozwijania i promowania własnej twórczości artystycznej. W bibliotekach organizowane są wystawy z uroczystymi wernisażami, koncerty, spotkania autorskie, tematyczne konferencje, sympozja i sesje. Czasem też jubileusze, gale, a nawet biblioteczne urodziny, parady, festyny i wiele, wiele innych. Nie dziwi zatem biblioteka w centrum handlowym, gdzie strudzeni kupujący odnajdą intelektualne zacisze, albo na dworcu kolejowym, a nawet na plaży czy przy miejskim kąpielisku. Nie jest zjawiskiem odosobnionym uczestnictwo bibliotekarzy w imprezach masowych, animowanie zabaw dla dzieci, rozdawanie ulotek i chwalenie się zbiorami podczas dni miast i gmin, dożynek czy innych imprez plenerowych. Biblioteka musi bowiem otworzyć się na nowe formy pracy z czytelnikiem. Samo gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów czyni ją martwą i nieatrakcyjną. Nawet posiadanie atrakcyjnych zbiorów, wszelkich nowości nie przyciągnie czytelników. Trzeba być aktywnym, zapraszać do swej siedziby, kusić oko i ucho, by Ci, którzy mogą zostać przy komputerze, tablecie lub telewizorze, pozostali na chwilę offline i spotkali się z innymi ludźmi, skosztowali kultury, a nade wszystko wypożyczyli książkę.

Spotkania autorskie

Jednymi z najbardziej atrakcyjnych wydarzeń w bibliotekach są od dziesięcioleci spotkania autorskie. Przez lata za najważniejsze uznawano spotkania z pisarzami i poetami. Wiele osób z rozrzewnieniem wspomina czasy, gdy literat zasiadał przy stoliczku, odpowiadał na pytania prowadzącej rozmowę bibliotekarki, a po wszystkim wręczano mu kwiaty. Dziś ta tradycyjna forma wieczoru autorskiego współistnieje obok interaktywnych, warsztatowych lub pokazowych eventów. Pisarze-podróżnicy pokazują zdjęcia i filmy z wyjazdów, o których pisali w swoich książkach. Reportażyści dokumentują opisywane wydarzenia w formie prezentacji multimedialnych. Literaci proponują różnego rodzaju warsztaty od detektywistycznych, survivalowych, filmowych po kulinarne. W wielu bibliotekach prowadzone są też spotkania z przedstawicielami różnych profesji. Oczywiście najczęściej zapraszani się pisarze i poeci, czasem (jeśli budżet instytucji na to pozwala) organizowane są wydarzenia z udziałem celebrytów, aktorów, piosenkarzy, popularnych dziennikarzy lub inne osoby znane ze świata mediów np. sportowcy, kucharze. Rzadziej pojawiają się artyści o międzynarodowej sławie lub z zagranicy, ich obecność w bibliotece zawsze budzi spore zainteresowanie.

W tegorocznym sprawozdaniu z działalności bibliotek publicznych województwa śląskiego przygotowano zatem zestawienie przedstawicieli szeroko rozumianej kultury i mediów, którzy gościli w murach placówek objętych opieką merytoryczną Biblioteki Śląskiej. Tym razem warto zwrócić uwagę na ogromną różnorodność zapraszanych osób. Są wśród nich topowe nazwiska, uznane autorytety, ale też twórcy lokalni, mniej znani lub dopiero początkujący.

Spotkania autorskie w bibliotekach gminnych

Bestwina	Janusz Chmielniak, Arkady Paweł Fiedler, Melania Kapelusz, Anna Jaklewicz, Zbigniew Masternak (DKK), Arkadiusz Niemirski, Barbara Romer-Kukulska
Bobrowniki	Waldemar Cichoń, Andrzej Grabowski, Marcin Kozioł, Kazimierz Szymeczko, Łukasz Wierzbicki
Bojszowy	Alojzy Lysko, Jacek Skowroński, Łukasz Wierzbicki, Maria Ulatowska
Boronów	Mariusz Marczyk
Brenna	Wiesław Drabik, Monika Sawicka
Buczkowice	Edward Czernek, Maria Krasnodębska, Tomasz Trojanowski (DKK), Karolina Urbaniec
Chełm Śląski	Danuta Graj, Gabriela Kotas, Monika Oleksa, Jolanta Szwalbe, Dariusz Zielonka,
Chybie	Joanna Jurgała-Jureczka, Jadwiga Motylewska
Dębowiec	Stefan Czerniecki, Renata Piątkowska, Andrzej Żak
Gierałtowice	Łukasz Cempura, Adam Karkosz, Zbigniew Kołba, Witold Nocoń, Magda Omilianowicz, Leszek Szczasny, Bronisław Wiechura
Gilowice	Agata Strzałka
Goczałkowice-Zdrój	Malwina Kożuro, Renata Piątkowska, Barbara Rak, Dariusz Rekosz
Godów	Cykl „Spotkania ludzi z pasją” – Julia Kowol, Paweł Pieczka, Marian Scheithauer, Agnieszka Lingas-Łoniewska, Sabina Waszut, Karolina Wilczyńska
Gorzyce	Wiesław Drabik
Hażlach	Henryk Pasterny
Istebna	Władysław Motyka, Andrzej Niedoba, Marek Probosz
Janów	Konrad Dzięcielewski
Jasienica	Waldemar Cichoń, Wiesław Drabik, Hanna Greń, Wioletta Hutnik, Wojciech Ilkiewicz, Danuta Kordecka, Ryszard Koziołek, Leszek Łysień, Magdalena Omilianowicz, Jacek Proszyk, Monika Sawicka, Juliusz Wątroba
Jejkowice	Zbigniew Kołba, Zbigniew Masternak
Jeleśnia	Agata Strzałka
Kamienica Polska	Ewa Nowak
Kłomnice	Cezary Lis, Roman Pankiewicz
Kobiór	Wiesław Drabik, Jolanta Kalafarska, Gabriela Kotas
Kochanowice	Maria Dziuk
Konopiska	Zbigniew Kołba
Kornowac z siedzibą w Kobyli	Marek Szołtysek, Wojciech Wojtak
Koszarawa	Wiesław Drabik (DKK), Agata Strzałka
Kroczyce	Jolanta Szwalbe
Krupski Młyn	Artur Barciś, Paweł Beręsewicz, Barbara Kosmowska, Jarosław Kret, Zofia Stanecka
Kruszyna	Roman Pankiewicz
Lelów	Aleksandra Kowalska, Roman Kowalski, Roman Pankiewicz, Jolanta Szwalbe, Gaja Kołodziej (wideokonferencja przez Skypa), Joanna Wachowiak
Lipowa	Hanna Greń, Władysława Klinowska, Agnieszka Lingas-Łoniewska (DKK), Marcin Mamoń, Marcin Ogdowski, Michał Olszewski, Jolanta Reisch-Klose, Rafał Różewicz, Agata Strzałka, Wit Szostak, Edyta Świętek, Paweł Urbaniec
Lubomia	Wiesław Drabik
Lyski	Wojciech Magiera, Ewa Nowak, Jan Rduch, Waldemar Cichoń
Łękawica	Lidia Mis-Nowak
Łodygowice	Edward Czernk, Karolina Urbaniec
Marklowice	Fotograficy – Marian Miełek, Łukasz Grycicha
Miedźna	Wiesław Drabik, Zbigniew Masternak, Joanna Olech, Krzysztof Petek, Agnieszka Żelewska
Miedźno	Jacek Bonecki, Mateusz Kwapień, Anna Kaszubska-Dębska, Agnieszka Lingas-Łoniewska
Opatów	Zbigniew Kołba, Roman Pankiewicz
Ornontowice	Thomas Arnold, Bartłomiej Basiura, Bronisław Cieślak, Joanna Jodełka, Jacek Skowroński, Olga Rudnicka, Maria Ulatowska
Ożarowice	Oleg Dowgal, Roman Pankiewicz
Panki	Agnieszka Chrobot z muzykami Małgorzatą Pasznicką i Mariuszem Buczkiem
Pawłowice	Stefan Czerniecki, Robert Gondek, Agata Kołakowska, Paweł Mateńczuk-Naval, Stanisław Nicieja, Krzysztof Nowak, Joanna Olech, Jerzy Szymik, Małgorzata Zdziechowska, Agnieszka Żelewska
Pawonków	Zbigniew Masternak
Pilchowice	Zbigniew Kołba, Marek Szołtysek
Poczesna	Małgorzata Filipczak, Barbara Kosmowska, Wojciech Widłak
Poraj	Piotr Kowalczyk i Mariusz Kurc (podróżnicy), Olga Rudnicka
Porąbka	Jolanta Szwalbe
Przystajń	Marzena Rogalska (DKK)
Psary	Bolesław Ciepiela, Daniela Leśniewska, Emilia Nowak, Roman Pankiewicz, Wioletta Piasecka, Krzysztof Piersa, Krzysztof Petek, Monika Sawicka, Michał Zawadka
Radziechowy-Wieprz	Agata Strzałka, Halina Socha
Rajcza	Mirosław Sikora
Rędziny	Waldemar Cichoń, Olga Rudnicka
Rudnik	Wojciech Wojtak
Suszec	Anna Bernert, Agata Dominik, Łucja Dudzińska, Krzysztof Piersa, Marek Szołtysek, Ewa Witke
Ślemień	Agata Strzałka
Świerklaniec	Danuta Awolusi, Justyna Bednarek, Aleksandra Cieślak, Bronisław Cieślak i Dariusz Rekosz, Barbara Gawryluk, Katarzyna Grysko, Gaja Grzegorzewska, Jacek Hugo-Bader, Michał Malinowski, Arun Milcarz, Marianna Oklejak, Marcin Pałasz, Michalina Rolnik, Jakub Skworz, Małgorzata Strękowska-Zaręba, Kazimierz Szymeczko, Olga Rudnicka, Agnieszka Żelewska
Tworóg	Barbara Izworska, Wojciech Widłak, Edyta Zarębska
Ujsoły	Agata Strzałka, Ilona Zdziech
Wilkowice	Barbara Kosmowska, Arkadiusz Niemirski, Jacek Skowroński, Maria Ulatowska
Włodowice	Izabela Skabek
Wręczyca Wielka	Roman Pankiewicz
Wyry	Mieczysław Bieniek, Wojciech Cesarz, Waldemar Cichoń, Wiesław Drabik, Agnieszka Frączek, Barbara Gawryluk, Magdalena Kordel, Krystyna Mirek, Olga Rudnicka, Jolanta Szwalbe, Tomasz Trojanowski
Zbrosławice	Artur Barciś, Agnieszka Ginko, Roman Pankiewicz, Zofia Stanecka
Zebrzydowice	lokalni poeci, Joanna Jurgała-Jureczka, Ewelina Szuścik
Żarnowiec	Zbigniew Kołba

Spotkania autorskie w bibliotekach miejsko-gminnych

Czechowice-Dziedzice	Wiesław Drabik, Marcin Pałasz, Jakub Skworz
Czerwionka Leszczyny	Thomas Arnold, Waldemar Bednaruk, Grażyna i Wojciech Jagielscy, Andrzej Kapłanek, Natalia Lesz, Andrzej Pilipiuk, Michał Rusinek, Marek Śliwa, Janusz L. Wiśniewski, Magdalena Zawadzka
Kłobuck	Małgorzata Gutowska-Adamczyk, Kamil Hazy, Zbigniew Kołba, Ojciec Leon Knabit (DKK), Magdalena Kulus, Leszek Szczasny
Koniecpol	Waldemar Cichoń, Zbigniew Kołba, Jacek Skowroński, Maria Ulatowska
Koziegłowy	Justyna Bednarek, Marta Fox
Krzepice	Kuba Michalski (DKK)
Kuźnia Raciborska	Zbigniew Masternak, Stanisław Nicieja, Magdalena Omilianowicz (DKK), Jacek Pikuła
Łazy	Artur Andrus (DKK), Lidia Kałuzińska, Maria Płatek, Jolanta Szwalbe, Dariusz Wizor
Ogrodzieniec	Janusz Bargieła, Olgierd Dowgal, Zbigniew Kołba, Rafał Socha, Karolina Wilczyńska (DKK)
Pszczyna	Waldemar Cichoń, Jerzy Dobry, Barbara Gawryluk, Melania Kapelusz, Gabriela Kotas, Alojzy Lysko, Zbigniew Masternak, Arkadiusz Niemirski, Renata Piątkowska, Antoni Piechniczek, Jakub Pieczka, Krzysztof Piersa, Dariusz Rekosz, Marek Szołtysek, Łukasz Wierzbicki, Beata Żurek
Siewierz	Krzysztof Petek, Renata Piątkowska
Skoczów	Marcin Chałupka, Arkady Paweł Fidler, Hanna Greń, Joanna Jurgała-Jureczka, Jan Mela, Tomasz Michniewicz, Andrzej Pilipiuk
Sośnicowice	Arkadiusz Niemirski, Remigiusz Rączka, Monika Sawicka, Marek Szołtysek
Strumień	Stefan Czerniecki, Wiesław Drabik, Natalia Gabryś, Adolf Gwozdek, Daniel Kadłubiec, Melania Kapelusz
Szczekociny	Agata Kołakowska (DKK), Jolanta Szwalbe
Toszek	Agnieszka Grabarz, Jarosław Gwizdek, Krystyna Krzyżanowska-Łoboda, Wojciech Kuczok, Tomasz Sobania, Tomasz Terlikowski, Rafał Urbacki
Wilamowice	Leszek Bartołd, Renata Piątkowska, Łukasz Wierzbicki, Ewa Witke
Woźniki	Elżbieta Bednarczyk, Zbigniew Kołba, Lidia Stefek, Bernard Szczech
Żarki	Paweł Beręsewicz, Piotr Kowalczyk, Rafał Socha

Spotkania autorskie w bibliotekach miejskich

Będzin	Zbigniew Białas (DKK), Krystyna Borkowska, Bolesław Ciepiela, Andrzej Marek Grabowski (DKK), Wojciech Grabowski, Grażyna Janota, Anna Kańtoch (DKK), Stefania i Marcin Lazar, Włodzimierz Musiał, Jacek Rykała, Lidia Stefek, Agnieszka Tytko i Jerzy Wieczorek
Bielsko-Biała	Artur Barciś, Justyna Bednarek (DKK), Anna Butrym, Mariusz Czubaj, Małgorzata Czyńska, Jakub Ćwiek, Krzesimir Dębski, Magdalena Grzebałkowska, Jacek Hugo-Bader, Petra Hůlowa, Anna Jurksztowicz, Aleksander Kaczorowski, Karol Daniel Kadłubiec, Monika Kompanikova, Marek Koprowski (DKK), Patrycja Korczago, Marcin Kydryński, Andrzej Kruszewicz, Joanna Krzyżanek, Artur Michna, Jan Mela, Władysław Motyka, Renata Morawska, Franciszek Nastulczyk, Stanisław Nicieja (DKK), Michał Ogórek, Anna Onichimowska (DKK), Renata Piątkowska (DKK), Jacek Piekiełko (DKK), Marzena Rogalska (DKK), Dorota Sumińska, Mieczysław Tarnawa, Magda Umer, Juliusz Wątroba, Przemysław Wechterowicz (DKK), Ewa Zienkiewicz, Andrzej Żak
Bieruń	Marcin Jałowy, Grażyna Janota, Barbara Kosmowska, Monika Oleksa, Magda Omilianowicz, Łukasz Wierzbicki
Bytom	Małgorzata Janicka, Zbigniew Pawlak, Agnieszka Tomczyszyn
Chorzów	Anna Kańtoch (DKK), Natalia Kołeczek, Agnieszka Kowalczyk, Sabina Waszut, Magdalena Zarębska, Agnieszka Żelewska
Cieszyn	Stefania Bojda, Danuta Chlupova, Stefan Czarniecki (DKK), Stefan Czernik, Lidia Czyż, Jakub Ćwiek, Agnieszka Frączek, Joanna Gawlikowska, Jan Grzegorczyk, Joanna Jurgała-Jureczka, Daniel Kadłubiec, Jerzy Klistała, Marcin Kydryński, Ewa Łokuciejewska, Monika Michałek, Zuzanna Orlińska, Krzysztof Piersa, poeci z Cieszyńskiej Studni Literackiej, Krystyna Roszak, Katarzyna Ryrych, Ewa Stadtmüller, Ewa Tyralik-Kulpa, Łukasz Wierzbicki
Czeladź	Aleksandra Bekus, Przemek Corso, Andrzej Marek Grabowski (DKK), Jolanta Klimek, Natalia Kołeczek, Anna Kowalczyk, Antoni Krawczyk, Jacek Kurek, Magdalena Majcher, Dawid Markiewicz, Arun Mielcarz, Adam Opoka, Krzysztof Petek, Dobrawa Skonieczna-Gawlik, Arkadiusz R. Skowron, Tanya Valko (DKK), Antoni Winiarski
Częstochowa	Katarzyna Bodziachowska, Irena Biełuńska, Sylwia Chutnik (DKK), Waldemar Cichoń, Hanna Cygler, Wojciech Dudka, Małgorzata Flis, Małgorzata Franc, Barbara Gawryluk, Grzegorz Jankowicz (DKK), Zbisław Janikowski, Wiesława Jędrzejczyk, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Melania Kapelusz (DKK), Katarzyna Kołodziej, Barbara Kosmowska, Karol Lewandowski, Ewa Nowak, Joanna Papuzińska, Marcin Pałasz, Agata Pruchniewska, Dariusz Rekosz (DKK), Katarzyna Ryrych, Marta Szkiel, Monika Śliwińska, Aleksandra Ślusarczyk, Mirosława Truchta-Nowicka, Agnieszka Urbańska, Jujja Wieslander, Katarzyna Wasilkowska, Martin Widmark, Marcin Widłak, Natalia Talarek-Oswald, Mirosław Zwoliński, Katarzyna Zwolska-Płusa
Dąbrowa Górnicza	Paweł Beręsewicz, Katarzyna Bulicz-Kasprzak, Joanna M. Chmielewska, Ewa Chotomska, Aleksandra Chrobak, Jerzy Ciurlok, Mariusz Czubaj, Krzesimir Dębski, Hanna Dikta, Arkady Fiedler, Mirosław Hermaszewski, Barbara Gawryluk, Artur Górski, Danuta Grechuta, Jacek Hugo-Bader, Barbara Kosmowska, Grzegorz Kuśpiel, Karol Lewandowski, Roma Ligocka, Agnieszka Lingas-Łoniewska (DKK), Filip Łobodziński, Ewa Nowak, Janina Ochojska, Joanna Olech (DKK), Anna Onichimowska, Łukasz Orbitowski, Beata Ostrowicka, Violetta Ozminkowska, Marcin Pałasz, Agata Passent, Renata Piątkowska Krzysztof Piersa, Andrzej Pilipiuk, Dariusz Rekosz, Sebastian Riedel, Hubert Ronk, Olga Rudnicka, Joanna i Michał Rusinek, Bogna Skrzypczak-Walkowiak, Agnieszka Suchowierska, Rafał Socha, Filip Springer, Kazimierz Szymeczko, Olga Ślusarska, Alina Świeściak, Tania Valko, Adam Wajrak, Michał Witkowski, Janusz Leon Wiśniewski i inni (w sumie 63 spotkania)
Gliwice	Katarzyna Bączkowska, Witold Beres, Ewa Biłas-Pleszak, Ewa Błaszczyk, Danuta Bula, Krzysztof Burnetka, Bartosz i Jakub Danowscy, Ryszard Derdziński, Wojciech Dutka, Agnieszka Frątczak-Biś, Janusz Gołąb, Franciszek Haber, Andrzej Kania, Sławomir Koper, Ryszard Koziołek, Marek Lewicki, Aleksander Lubina, Elżbieta Maliszewska, Ewa Nowak, Marek Pacukiewicz, Hanna Pasterny, Renata Piątkowska, Remigiusz Rączka, Dariusz Rekosz, Michał Rusinek, Małgorzata Skaługa-Krentowicz, Elżbieta Skwara, Joanna Sorn-Gara, Zofia Stanecka, Marek Szołtysek, Mateusz Świstak, Sylwia Maria Tuliszki-Lipiec, Szczepan Twardoch, Elwira Watała, Michał Zawadka
Imielin	Łukasz Dębski, Marian Dziędziel, Barbara Gawryluk, Maria Inglot-Gonera, Sławomir Koper, Marcin Koszałka, Zbigniew Masternak, Roman Pankiewicz, Renata Piątkowska, Dariusz Rekosz, Leszek Szczasny, Jagna Zagner-Kołat, Agnieszka Żelewska
Jastrzębie-Zdrój	Justyna Bednarek, Helena i Leon Białeccy, Ewa Chotomska, Marcin Chałupka, Wojciech Chmielarz (DKK), Stefan Czarniecki, Lidia Czyż, Anna Dziewit-Meller, Barbara Gawryluk, Wojciech Jagielski, Barbara Kosmowska, Karol Lewandowski, Marcin Madzia, Józef Musiał, Jacek Niedziela-Meira, Adam Omorczyk, Zuzanna Orlińska, Andrzej Poniedzielski, Wit Szostak (DKK), Aleksandra Ślusarczyk, Tomasz Tomaszewski, Przemysław Wechterowicz, Michał Zabłocki, Olga Zygarowska
Jaworzno	Krystyna Baran, Paweł Beręsewicz, Joanna M. Chmielewska, Jacek Cygan, Alicja Dudek, Tomasz Greniuch, Grażyna Janota, Ewa Kassala, Urszula Kępka, Barbara Kosmowska (DKK), Gabriela Kotas, Marcin Mastalerz, Rafał Niemczyk, Tomasz Nowak, Jolanta Trela-Ptaszyńska, Bogusława Tutajewicz, Janina Woźniak, Joanna Zagner-Kołat
Katowice	Grażyna Bąkiewicz (DKK), Justyna Bednarek (DKK), Izabela Monika Bill, Wojciech Dutka, Marta Dybula, Przemysław Garczyński, Andrzej Gontarz, Szymon Góralczyk, Agnieszka Hałas, Anna Hrycyszyn, Magdalena Knedler (DKK), Aneta Jadowska, Paweł Jaroński (DKK), Leszek Jęczmyk, Zbigniew Kadłubek, Krzysztof Karwat, Anna Kańtoch, Marta Kisiel-Małecka, Magdalena Knedler, Agnieszka Kowalczyk,Bernard Krawczyk, Józef Krzyk, Małgorzata Krzyż-Pastuszko, Konrad Kruczkowski, Magdalena Kubasiewicz, Bożena Kulty, Olgierd Łukasiewicz, Grzegorz Płonka, Magda Podbylska, Agnieszka Lingas-Łoniewska (DKK) Aleksander Lubina, Katarzyna Majgier, Marta Matyszczak, Piotr Milewski, Anna Mularczyk-Meyer, Katarzyna Nawratek, Ignacy Nędza, Anna Onichimowska, Ryszard Pawłowski, Ginter Pierończyk, Andrzej Pilipiuk, Katarzyna Ryrych, Jan Rzymełka, Tomasz Samojlik (DKK), Anna Seniuk, Andrzej Stasiuk, Olga Szmida (DKK),Tomasz Szwed (DKK), Piotr Tenczyk, Sabina Waszut, Przemysław Wechterowicz, Antoni Winiarski, Iga Zakrzewska-Morawek, Ryszard Zawada, a także liczni lokalni poeci, pisarze, członkowie Grupy Poetyckiej Horyzont i czytelnicy-podróżnicy
Knurów	Jadwiga Bohla, Gabriela Kotas (DKK), Hanna Pasterny, Renata Piątkowska (DKK)
Lędziny	Łukasz Dębski, Melania Kapelusz, Gabriela Kotas, Jan Mazurkiewicz, Monika Oleksa, Jolanta Szwalbe
Lubliniec	Piotr Baron i Anna Maria Kowalska-Baron, Joanna Fabiska, Ireneusz Czesław Gimiński, Barbara Rosiek, Rafał Socha, Anna Trzepizur
Łaziska Górne	Gabriela Kotas, Agnieszka Lingas-Łoniewska, Marcin Rudy, Jacek Skowroński, Jolanta Szwalbe, Maria Ulatowska
Miasteczko Śląskie	Paula Gotszlich, Henryk Kocot, Zbigniew Kołba, Jan Lipka, Kazimiera Maźniak-Pawłowska, Krzysztof Piersa, Edyta Zarębska
Mikołów	Waldemar Bednaruk, Oleg Dowgal, Marta Fox, Maria Gasz, Zbigniew Kołba, Maria Lipok-Bierwiaczonek, Krystyna Pająk, Renata Piątkowska, Alina Przydatek, Marek Szołtysek, Adam Turula
Mysłowice	Krystyna Baran, Hanna Dikta, Tomasz Gonet, Jarosław Górski (DKK), Grażyna Janota, Gabriela Kotas, Magdalena Majcher, Magdalena Niedźwiedź, Grzegorz Odoj, Monika Sawicka, Lidia Szymanowska, Magdalena Wala, Alicja Zdziechiewicz
Myszków	Wojciech Kmita, Izabela Szewczyk
Orzesze	Izabela Frączyk
Piekary Śląskie	Grażyna Janota, Dominika Kochanecka, Krzysztof Kula, Magdalena Majcher, Michał Muszalik, Dariusz Pietrucha, Daniel Pliszka, Dariusz Rekosz, Sabina Waszut
Poręba	Katarzyna Bała, Agata Kołakowska (DKK), Agnieszka Lingas-Łoniewska,
Racibórz	Bogdan Marek Barabasz, Paweł Beręsewicz, Piotr Blokesz, Evžen Boček (DKK), Wojciech Cesarz, Henryk Cierniak, Jadwiga Czajkowska, Jakub Ćwiek (DKK), Piotr Derlatka, Grażyna Drobek-Bukowska, Marzena Filipczak, Marta Fox, Andrzej Marek Grabowski, Rafał Grzenia, Sławomir Hanak, Olgierd Łukaszewicz, Wanda Matras-Mastalerz, Maciej Moskwa, Naval, Malwina Okrzesik, Łuksza Orbitowski, Beata Ostrowicka, Marcin Pałasz, Karolina Piekarska, Jolanta Reisch-Klose, Maciej Robert, Michał Rusinek, Marcin Skrabka, Anna Seniuk, Zofia Stanecka, Małgorzata Strękowska-Zaremba, Agata Szmigrodzka, Szymon Teluk, Łukasz Walewski, Jadwiga „Wiga” Wojnarowska, Magdalena Zawadzka
Radlin	Beata Agopsowicz, siostry Anastazja i Salomea, Paweł Beręsewicz, Katarzyna Drejarska-Łatka, Kazimiera Drewniok-Woryna, ojciec Leon Knabit, Zbigniew Kołba, Zbigniew Masternak, Piotr Mojżyszek, Mateusz Sobeczko, Lucyna Szłapka
Radzionków	Krzysztof Kamiński
Ruda Śląska	Bartosz Andrzejewski, Maciej Bartków, Jerzy Ciurlok, Przemek Corso, Ewelina Duda, Dariusz Dyrda, Sylwia Falkiewicz, Krzysztof Gołuch, Piotr Hlebowicz, Anna Hrycyszyn, Marek Wacław Judycki, Dariusz Jerczyński, Anna Kańtoch, Gabriela Kańtor, Krzysztof Karwat, Marta Kasprowska-Jarczyk, Jerzy Kaufmann, Zbigniew Korus, Marian Kulik, Marcin Kydryński, Marek Łuszczyna, Marcin Melon, Krzysztof Piersa, Bernadeta Prandzioch, Ewa Prochaczek, Remigiusz Rączka, Katarzyna Rupiewicz, Natalia Rykowska, Edward Schiwek, Mirosław Syniawa, Jolanta Szcześniak, Marek Szołtysek, Lucyna Tront
Rybnik	Thomas Arnold, Evžen Boček (DKK), Henryk Cierniak, Małgorzata Czyńska, Konrad Góra, Adam Kaczanowski, Agata Kołakowska, Włodzimierz Kowalewski (DKK), Jacek Kurek, Alojzy Lysko, Agata Łuksza, Dorota Masłowska, Piotr Milewski, Monika Muskała, Remigiusz Rączka, Filip Springer, Justyna Sobolewska, Bogusława Sochańska, Lucyna Szłapka, Ewa Winnicka, Rafał Witek, Edyta Zarębska
Rydułtowy	Andrzej Adamczyk, Marian Lech Bednarek, Anna Kaszubska, Zuzanna Mrowiec, Michalina Nosiadek-Gałka, Anna Seniuk, Magdalena Zawadzka, Grupa Poetycka Zwrotka
Siemianowice Śląskie	Jarosław i Paweł Engler, Wojciech Gosek, Zdzisław Janeczek, Jarosław Kret (DKK), Anna Liber, Stefan Maruszczyk, Roman Młodnicki, Stefania Smoleń, Marek Urbańczyk
Sławków	Jacek Bonecki (DKK)
Sosnowiec	Zbigniew Białas, Justyna Bednarek, Krystyna Borkowska, Paedar de Burca, Zofia Cencek, Aleksandra Cieślak, Jacek Cygan, Łukasz Dębski, Włodzimierz Dulemba, Joanna Fabicka, Liliana Fabisińska, Marta Fox i Artur Gotz, Grażyna Janota, Grzegorz Jankowicz, Kalina Jerzykowska, Marian Kisiel, Barbara Kosmowska (DKK), Mirosława Kostyła, Tomasz Kostro, Edyta Kowalska, Czesław Ludwiczek, Filip Łobodziński, Magdalena Majcher, Sławomir Matusz, Jarosław Mikołajewski, Ewa Nowak, Grzegorz Onyszko, Beata Ostrowickia, Marta Palarz, Marcin Pałasz, Dariusz Rekosz, Michał Rusinek, Izabela Skorupka, Bartosz Socha, Bogumiła Szrepfer, Jerzy Trela, Bogusława Tutajewicz, Adam Wajrak, Przemysław Wechterowicz, Rafał Witek, Jerzy Lucjan Woźniak
Szczyrk	Tadeusz Biedzki, Wacław Holewiński, Joanna Jurgała-Jureczka, Ryszard Kalisz, Agnieszka Lis, Krystyna Mazurówna, Arkadiusz Niemirski, Elżbieta Rodzeń, Karolina Wilczyńska, Marcin Wolski,
Świętochłowice	Jerzy Ciurlok, Józef Krzyk, Jolanta Szwalbe, Aleksandre Trzaska, Edyta i Robert Zarębscy
Tarnowskie Góry	Magda Bębenek, Rafał Czachorowski, Maksimka Haba, Szymon Hołownia (DKK), Andrzej Kanclerz, Jarosław Kret, Ksawera Kudlek-Brodziak, Marcelina Janisz, Izabela, Dariusz i Renata Mazur, Anna Sarnecka, Zofia Stanecka, Jolanta Szwalbe, Magdalena Zarębska, Monika Zbrzezna, Artur Zygmuntowicz, Andrzej Żak
Tychy	Artur Barciś, Radosław Bizoń, Maciej Blada, Tomasz Chodół, Sylwia Chutnik, Waldemar Cichoń, Bronisław Cieślak, Krzysztof Daukszewicz, Krzesimir Dębski, Agata Dominik, Marian Dziędziel, Marta Fox, Barbara Gawryluk, Jacek Getner, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Sławomir Kania, ojciec Leon Knabit, Marcin Kydryński, Robert Moskwa, Katarzyna Mucha, Agata Passent, Renata Piątkowska, Krzysztof Piersa, Zdzisław Rabenda, Izabela Skorupka, Karolina Sołtysik, Ewa Stadmuller, Edyta Świętek, Marcin Szmandra, Izabela Trojanowska, Maciej Tur, Agnieszka Tyszka, Ewa Wachowicz, Przemysław Wechterowicz, Tadeusz Woźniak, Jacek Pałkiewicz, Danuta Wencel, Agnieszka Żelewska
Ustroń	Anna Cieplak, Joanna Jurgała-Jureczka, Marcin Kydryński (DKK), Katarzyna Szkaradnik, Franjo Terhart
Wisła	Daniel Kadłubca, Sławomir Koper, Andrzej Lewandowski, Zbigniew Machej, Krzysztof Piersa, Jan Procner, Alicja Pylypenko-Czepczor, Jan Strządała, Wojciech Śmieja, Danuta Szczypki, Włodzimierz Szturc, Dariusz Zielonka, Tomasz Zimoch
Wodzisław Śląski	Tomas Arnold, Damian Cichy, Barbara Gawryluk, Rafał Grzenia, Grażyna Jagielska, Wojciech Jagielski (DKK), Anna Jaklewicz, Andrzej Kapłanek, Grzegorz Kasdepke, Adam Kin, Izabela Klebańska, Jarosław Kret, Joanna Krzyżanek, Kuba Michalski, Maciej Moskwa, Remigiusz Rączka, Brygida Simka, Jakub Skworz, Halina Socha, Mateusz Sobeczko, Marek Szołtysek, Szymon Teluk
Wojkowice	Krzysztof Petek
Zabrze	Joanna Anderson, Paweł Beręsewicz, Krzysztof Belka, Natalia Budzyńska, Iwona Chmielewska, Michał Chrust, Waldemar Cichoń, Krzysztof Czyżewski (DKK), Zbigniew Gołasz, Mariusz Jutrosiński, Aleksander Kaczorowski, Piotr Koziar, Józef Krzyk, Ewa Olejarz, Mariola Olichwer, Piotr Paczulla, Renata Piątkowska, Roman Prowda, Sebastian Rosenbaum, Piotr Strzelecki, Manuela Szymańska, Kazimierz Szymeczko, Mariusz Urbanek, Dominik Wójcik
Zawiercie	Robert Baranowski, Waldemar Cichoń (DKK), Marta Fox i Artur Gotz, Dorota Gellner, Bernadeta Jarnot-Manecka, Iwona Kozłowska-Bates, Agnieszka Lingas-Łoniewska (DKK), Kuba Michalski, Marek Monikowski, Przemysław Wechterowicz, Michał Witkowski
Żory	Marek Bieńczyk, ks. Adam Boniecki, Marcin Ciszewski (DKK), Jan Delowicz, Marta Fox i Artur Gotz (DKK), Waldemar Ariel Gala, Iwona Grzesicka, Wojciech Jagielski, Grzegorz Jankowicz, Ryszard Koziołek, Aleksandra Lipczak, Artur Madaliński, Lech Majewski, Agnieszka Markowska, Krystyna Młodzianowska, Michał Olszewski, Lidia Ostałowska, Bogusława Magdalena Pala, Renata Piątkowska, Krzysztof Piersa, Ziemowit Szczerek, Marcin Żyła
Żywiec	Anna Białkowska, Monika Habdas, Barbara Kosmowska (DKK), Renata Piątkowska, Waleria Prochownik, Sebastian Szemik, Michał Zawadka

W powyższym zestawieniu nie sposób uwzględnić wszystkich spotkań jakie odbyły się w każdej z placówek. Brano pod uwagę przede wszystkim osoby, które mają na swoim koncie publikacje książkowe – zarówno te z literatury pięknej jak i popularnej, ale też użytkowej, poradnikowej. Dużą wagę w bibliotekach przywiązuje się do regionalizmu, stąd wiele z zaproszonych osób to właśnie historycy, muzealnicy, miłośnicy, pasjonaci swojej Małej Ojczyzny, badacze Śląska, Zagłębia Dąbrowskiego czy Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Na wielu wernisażach byli obecni autorzy prac lub ich rodziny, których nazwisk nie uwzględniano z braku miejsca. Odbywały się też spotkania lokalnych grup poetyckich, artystycznych. Jak w latach ubiegłych nie zabrakło spotkań z przedstawicielami rozlicznych zawodów, profesji, właścicieli niecodziennych kolekcji czy osób posiadających niebanalne hobby, rozwijających w sposób niekonwencjonalny swoje zainteresowania np. tak jak Śląscy Blogerzy Książkowi.

Wiele bibliotek zapraszało specjalistów, którzy mogli pomóc w różnych dziedzinach życia lokalnej społeczności. Odbywały się spotkania z psychologami, pedagogami, logopedami, coachami, trenerami personalnymi, stylistami, wizażystkami, lekarzami czy prawnikami. Byli też leśnicy, grzybiarze, zielarze, pszczelarze, specjaliści od zdrowego trybu życia, dietetycy, fizjoterapeuci. Najczęściej dla dzieci organizowano lekcje biblioteczne z przedstawicielami różnych zawodów takich jak policjant, górnik, strażak. Dla młodszych i starszych proponowano spotkania informacyjne, popularyzatorskie i edukacyjne z różnych zakresów np. bezpieczeństwa publicznego, ekologii czy medycyny.

Nie można zapomnieć o spotkaniach czytelników, którzy w ramach Dyskusyjnych Klubów Książki wspólnie omawiają przeczytane książki. W minionym roku w 100 klubach działających w województwie śląskim spotkano się prawie 1000 razy – to imponujący wynik. Trzeba też wspomnieć o spotkaniach, wykładach w ramach Uniwersytetów Trzeciego Wieku, klubów dziennikarskich, rękodzielniczych, filmowych czy literackich. Nie brakło też zebrań stowarzyszeń, organizacji non-profit działających przy bibliotekach i z nimi współpracujących. Spotykały się w bibliotekach Koła Gospodyń Wiejskich i Kluby Emerytów i Rencistów, rodziny z Klubów Czytających Rodzin i dzieciaki z Kółek Aktorskich czy Uniwersytetów Dziecięcych. Jak wynika z powyższych rozważań większość bibliotek województwa śląskiego to miejsca spotkań, a parafrazując myśl Jana Parandowskiego, że Sercem domu jest biblioteka, można stwierdzić, iż „sercem społeczności lokalnej/Małej Ojczyzny jest biblioteka”.

7.2.1. Akcje czytelnicze i święta książki

Ważnym elementem pracy bibliotek jest udział w ogólnopolskich akcjach promujących czytelnictwo, którym często towarzyszy szeroki odbiór społeczny, są nagłaśniane w mediach, dyskutują o nich zarówno środowiska lokalne jak i tzw. elity. Udział w takich popularnych przedsięwzięciach nadaje bibliotece prestiżu, pozwala czytelnikom poczuć, że partycypują w ważnym wydarzeniu tak jak Narodowe Czytanie pod patronatem pary prezydenckiej. Jest wiele takich dat, które są znakomitą okazją, by zorganizować w swojej miejscowości książkowe święto. Część z nich koordynowana jest z zewnątrz przez znaną organizację, fundację. Część wynika z naturalnej potrzeby świętowania w dniu takim jak Dzień Bibliotekarza czy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Często jednak biblioteki korzystają z okazji, by połączyć popularne święto z książką jak na przykład Walentynki, Mikołajki czy Dzień Dziecka. Punktem wyjścia do zorganizowania bibliotecznej lekcji, spotkania autorskiego, a nawet balu są Karnawał, Dzień Matki, Ojca, Babci, Dziadka, a także inne niecodzienne, nieraz zabawne, innym razem poważne terminy. Poniżej prezentujemy tabelaryczne zestawienie świąt i akcji, które najczęściej były inspiracją dla bibliotekarzy. Przy ich okazji zapraszano do bibliotek tłumy dzieci i dorosłych, organizowano imprezy, plebiscyty, konkursy, warsztaty i pokazy.

Akcja czytelnicza, święto książki	Biblioteki Gminne
Całoroczna akcja „Cała Polska czyta dzieciom” oraz Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom / Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania	Bestwina, Bobrowniki, Bojszowy, Brenna, Buczkowice, Chełm Śląski, Czernichów, Dąbrowa Zielona, Gilowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Gorzyce, Hażlach, Jasienica, Jaworze, Kochanowice, Koszęcin, Kroczyce, Krupski Młyn, Krzyżanowice, Lyski, Marklowice, Miedźna, Mierzęcice, Mszana, Złochowice, Waleńczów, Ornontowice, Pawłowice, Pawonków, Pietrowice Wielkie, Poczesna, Poraj, Przystajń, Psary, Suszec, Świerklaniec, Tworóg, Wielowieś, Wyry, Żarnowiec
„Jak nie czytam, jak czytam”	Bobrowniki, Buczkowice, Chełm Śląski, Irządze, Jasienica, Jeleśnia, Miedźna, Mierzęcice, Pawonków, Poraj
Akcja Żonkile	Chełm Śląski, Kozy, Wyry
Czytam w podróży… Herberta	Miedźna
„Czytam sobie” w Bibliotece	Bobrowniki, Gilowice, Godów, Lipie, Mierzęcice, Przyrów, Świerklaniec
Europejski Tydzień Kodowania	Jeleśnia, Rzerzęczyce
Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci	Chełm Śląski, Dębowiec, Godów, Jaworze, Kobyla, Mierzęcice, Pawłowice, Pawonków, Poraj, Ślemień, Wyry
Międzynarodowy Dzień Kubusia Puchatka	Bojszowy, Czernichów, Gierałtowice, Godów, Herby, Kochanowice, Krzyżanowice, Mszana, Pawłowice, Poraj, Porąbka, Przystajń
Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych	Milówka, Psary
Narodowe Czytanie Wesela	Bobrowniki, Bojszowy, Boronów, Dąbrowa Zielona, Gierałtowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Gorzyce, Istebna, Kłomnice, Kruszyna, Lelów, Lipie, Lyski, Łodygowice, Milówka, Mstów, Mszana, Olsztyn, Ornontowice, Pawłowice, Pawonków, Pilchowice, Poczesna, Poraj, Tworóg, Ujsoły, Wielowieś
Noc Bibliotek (ale też tematyczne Noce w Bibliotece)	Bojszowy, Chełm Śląski, Czernica, Pstrążna, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Irządze, Istebna, Janów, Jasienica, Jeleśnia, Krzyżanowice, Lelów, Lipie, Mstów, Mszana, Olsztyn, Ornontowice, Pawłowice, Pawonków, Przyrów, Przystajń, Rędziny, Suszec, Węgierska Górka, Wilkowice, Zbrosławice
Noc z Andersenem	Boronów, Czernichów, Goczałkowice-Zdrój, Herby, Jasienica, Miedźna, Miedźno, Pietrowice Wielkie, Suszec, Ślemień, Zbrosławice
Odjazdowy Bibliotekarz (rajdy w Bibliotekach)	Lelów, Ornontowice, Pawonków, Poraj
Randka w ciemno z książką / Walentynki z książką w Bibliotece	Jeleśnia, Mierzęcice, Opatów, Wyry
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich	Bojszowy, Goczałkowice-Zdrój, Jeleśnia, Kochanowice, Krupski Młyn, Mierzęcice, Mszana, Pawonków, Poraj, Przystajń, Rajcza, Wyry
Światowy Dzień Pluszowego Misia	Brenna, Buczkowice, Czernichów, Dąbrowa Zielona, Dębowiec, Gilowice, Jasienica, Jeleśnia, Krzyżanowice, Lelów, Mierzęcice, Poczesna, Przystajń, Psary, Rudnik, Suszec, Węgierska Górka
Światowy Dzień Poezji	Mszana, Pawonków
Światowy Dzień Postaci z Bajek	Opatów, Pawłowice, Pawonków, Przystajń
Tydzień Bibliotek	Bestwina, Bojszowy, Brenna, Buczkowice, Chełm Śląski, Czernichów, Dąbrowa Zielona, Dębowiec, Gaszowice, Gierałtowice, Gilowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Istebna, Jasienica, Jejkowice, Jeleśnia, Pogrzebień, Koszarawa, Kozy, Krupski Młyn, Kruszyna, Lyski, Mierzęcice, Mszana, Nędza, Ornontowice, Ożarowice, Panki, Pawłowice, Pawonków, Pietrowice Wielkie, Poczesna, Popów, Poraj, Radziechowy-Wieprz, Rudziniec, Suszec, Wielowieś, Zbrosławice
Tydzień e-książki	Godów
Tydzień z Internetem lub Dzień Bezpiecznego Internetu	Chełm Śląski, Dębowiec, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Mierzęcice, Poraj, Przystajń, Suszec, Wyry
Tydzień Zakazanych Książek	Jeleśnia, Tworków, Rudnik, Suszec
Urodziny Książkowego Misia	Miedźna

Akcja czytelnicza, święto książki	Biblioteki Miejsko-Gminne
Całoroczna akcja „Cała Polska czyta dzieciom” oraz Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom / Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania	Blachownia, Czechowice-Dziedzice, Czerwionka-Leszczyny, Kłobuck, Krzanowice, Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Pszczyna, Sośnicowice, Strumień, Szczekociny, Toszek, Wilamowice, Woźniki, Żarki
„Jak nie czytam, jak czytam”	Blachownia, Czechowice-Dziedzice
Akcja Żonkile	Łazy
Czytam w podróży… Herberta	Czechowice-Dziedzice, Łazy
Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci	Blachownia, Czerwionka-Leszczyny, Łazy
Międzynarodowy Dzień Kubusia Puchatka	Czechowice-Dziedzice, Siewierz
Narodowe Czytanie Wesela	Blachownia, Czerwionka-Leszczyny, Kłobuck, Koniecpol, Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Pszczyna, Siewierz, Skoczów, Strumień, Szczekociny
Noc Bibliotek (ale też tematyczne Noce w Bibliotece)	Czechowice-Dziedzice, Krzanowice, Łazy, Ogrodzieniec, Pszczyna
Noc z Andersenem	Czechowice-Dziedzice, Pszczyna
Odjazdowy Bibliotekarz (rajdy w Bibliotekach)	Blachownia, Kłobuck, Łazy, Szczekociny
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich	Blachownia, Czechowice-Dziedzice, Siewierz, Woźniki, Żarki
Światowy Dzień Pluszowego Misia	Blachownia, Kłobuck, Łazy, Ogrodzieniec, Siewierz, Sośnicowice, Strumień, Szczekociny, Wilamowice
Światowy Dzień Poezji	Blachownia, Sośnicowice, Szczekociny
Tydzień Bibliotek	Blachownia, Czechowice-Dziedzice, Czerwionka Leszczyny, Kłobuck, Pilica, Pszczyna, Sośnicowice, Szczekociny, Woźniki
Tydzień z Internetem lub Dzień Bezpiecznego Internetu	Blachownia, Czechowice-Dziedzice, Kłobuck, Łazy, Pszczyna, Siewierz, Starzyny (Szczekociny)
Tydzień Zakazanych Książek	Pszczyna
Urodziny Książkowego Misia	Blachownia

Akcja czytelnicza, święto książki	Bibliotek Miejskie
Całoroczna akcja „Cała Polska czyta dzieciom” oraz Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom / Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania	Bielsko-Biała, Bieruń, Bytom, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice/s. Pyskowice, Gliwice, Imielin, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Knurów, Lubliniec, Mikołów, Mysłowice, Myszków, Pszów, Pyskowice, Racibórz, Radlin, Radzionków, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskiej, Sławków, Sosnowiec, Szczyrk, Tychy, Ustroń, Wisła, Wodzisław Śląski, Wojkowice, Zabrze, Zawiercie, Żory, Żywiec
„Jak nie czytam, jak czytam”	Będzin, Mysłowice, Myszków, Racibórz, Ruda Śląska, Żory
Akcja Żonkile	Myszków, Poręba
Czytam w podróży… Herberta	Miasteczko Śląskie
Europejski Tydzień Kodowania	Piekary Śląskie, Żory
Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci	Bielsko-Biała, Bytom, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Katowice, Knurów, Mysłowice, Pyskowice, Ruda Śląska
Międzynarodowy Dzień Kubusia Puchatka	Lubliniec, Łaziska Górne, Mikołów, Racibórz, Radlin, Ruda Śląska, Wodzisław Śląski
Narodowe Czytanie Wesela	Będzin, Bielsko-Biała, Bieruń, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Lubliniec, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Poręba, Pszów, Pyskowice, Racibórz, Radlin, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Ustroń, Wisła, Wodzisław Śląski, Zabrze, Zawiercie, Żory
Noc Bibliotek (Noc w Bibliotece)	Będzin, Bielsko-Biała, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Lubliniec, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Poręba, Racibórz, Radlin, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sławków, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Tychy, Wisła, Wodzisław Śląski, Zabrze, Zawiercie, Żory, Żywiec
Noc z Andersenem, spotkania poświęcone Andersenowi	Będzin, Bielsko-Biała, Cieszyn, Dąbrowa Górnicza, Imielin, Jastrzębie-Zdrój, Lubliniec, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Racibórz, Radlin, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sławków
Odjazdowy Bibliotekarz (rajdy w Bibliotekach)	Dąbrowa Górnicza, Katowice, Orzesze, Rybnik, Sosnowiec, Świętochłowice, Zabrze, Zawiercie, Żory
Walentynki w Bibliotece / Randka w ciemno z książką	Bytom, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Lubliniec, Mysłowice, Radlin, Tarnowskie Góry, Tychy
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich	Bytom, Czeladź, Częstochowa, Gliwice, Imielin, Katowice, Lubliniec, Mysłowice, Radlin, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sławków, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Wojkowice, Zabrze
Światowy Dzień Pluszowego Misia	Bieruń, Bytom, Czeladź, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Knurów, Miasteczko Śląskie, Mikołów, Myszków, Racibórz, Radlin, Ruda Śląska, Rybnik, Sosnowiec, Świętochłowice, Wodzisław Śląski, Zabrze, Żywiec
Światowy Dzień Poezji	Czeladź, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Tarnowskie Góry
Światowy Dzień Postaci z Bajek	Będzin, Bytom, Chorzów, Jaworzno, Mikołów, Mysłowice, Tychy
Tydzień Bibliotek	Będzin, Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Katowice, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Myszków, Orzesze, Piekary Śląskie, Poręba, Pyskowice, Racibórz, Radlin, Ruda Śląska, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tarnowskie Góry, Tychy, Wisła, Wodzisław Śląski, Zabrze, Zawiercie, Żory
Tydzień e-książki	Czeladź, Gliwice, Żory
Tydzień z Internetem lub Dzień Bezpiecznego Internetu	Będzin, Czeladź, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Myszków, Piekary Śląskie, Racibórz, Zawiercie, Żory
Tydzień Zakazanych Książek	Bytom, Mysłowice, Racibórz, Rybnik, Świętochłowice, Żory
Urodziny Książkowego Misia	Pszów, Tychy

Jak można zauważyć największą popularnością cieszą się wydarzenia, którym towarzyszą duże kampanie medialne. Jednak warto również zwrócić uwagę, że są inne ciekawe okazje, by zaprosić do swej siedziby zorganizowane grupy przedszkolaków, klas z nauczycielami, ale też rodziców z dziećmi lub czytelników indywidualnych. W 2017 roku co najmniej kilkanaście bibliotek uczciło 60 urodziny Misia Uszatka, na którego przygodach wychowało się parę pokoleń polskich dzieci. Do przedszkolaków skierowano też bogatą ofertę z okazji takich świąt jak: Dzień Dinozaura (Gliwice, Zabrze), Dzień Jeża (Siewierz), Dzień Kota (Lipie, Ruda Śląska, Zabrze), Dzień Kundelka (Czeladź), Dzień Smerfa (Gierałtowice), Dzień Żółwia (Siewierz) czy Święto Kredki (Łazy).

Z okazji ferii i wakacji przygotowano ogromnie dużo ciekawych wydarzeń, które pozwalały twórczo i aktywnie spędzić czas bez szkoły. Organizowano wycieczki, spektakle, koncerty, pokazy, warsztaty, dyskusje i inne imprezy na przykład z okazji tak nietypowych świąt jak Dzień Włóczykija, Dzień Piegów (Racibórz), Dzień Czekolady (Bytom, Świętochłowice, Racibórz). W sumie ofertę na czas wakacji przygotowało ponad 80 bibliotek, a na czas ferii jeszcze więcej, bo ponad 90.

Bibliotekarze nie zapomnieli o tym, by promować postawy ekologiczne. Kilka placówek włączyło się w obchody Światowego Dnia Ziemi np. organizując akcję „Sprzątamy Blachownię” czy warsztaty ekologiczne (Szczekociny), ale też w obchody Światowego Dnia Wody (Racibórz).

Biblioteki promują dobro i wartości humanistyczne. Nie zapomniano o akcjach charytatywnych takich jak Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy czy kampanie takie jak np. „Pełna Miska dla Schroniska” (Czeladź). W Siewierzu biblioteka uczestniczyła w Ogólnopolskiej Kampanii „Zachowaj trzeźwy Umysł – Na Skrzydłach Przyjaźni!”, w Suszcu obchodzono Międzynarodowy Dzień Tolerancji, w Blachowni Światowy Dzień Wiedzy na temat Autyzmu. Nie zapomniano nawet o Europejskim Dniu Walki z Handlem Ludźmi. Jedni podkreślali wartość i piękno mowy polskiej w ramach Dnia Języka Ojczystego, uczestniczyli w akacji „Czytam polskie” (Czechowice-Dziedzice), inni obchodzili Światowy Dzień Języków Obcych, włączali się w organizację u siebie Festiwalu NORDALIA, a nawet organizowali Światowy Dzień Czytania J.R.R. Tolkiena (Wilamowice, Bytom).

Wiele bibliotek, nie czekając na okoliczności, samodzielnie organizowało akcje czytelnicze. Ciekawie udała się na przykład w Poraju akcja pod hasłem „Ranking pozytywnych bohaterów literackich”. Młodzi czytelnicy przeprowadzili sondę, mającą na celu wyłonienie odpowiedzi na pytanie, za co lubią bohaterów literackich. Uczniowie miejscowego Gimnazjum mieli też szansę analizować ankiety, które miały wskazać pozytywne wartości jakie promują autorzy książek. Za to w Zbrosławicach, na przekór szaleństwom zakupowym zorganizowano akcję „Black Friday – dzień bez limitu wypożyczeń”, zaś z okazji tegoż Czarnego Piątku w Mysłowicach promowano książki w czarnych okładkach.

Akcje, które łączyły czytelników to szczególnie te, w których można było wygrać dla swojej biblioteki pakiety książek. Wiele z naszych placówek uczestniczyło w konkursie „Kinder Mleczna Kanapka – Przerwa na Wspólne Czytanie”, który bezsprzecznie wygrała biblioteka w Mikołowie, otrzymując najwięcej głosów z całej Polski. Inne akcje to „Paczka literacka”, która cieszyła się sporym powodzeniem podobnie jak akcja „Wspólnie czytamy! Nagrody zdobywamy!”.

Mówiąc o popularnych akcjach czytelniczych, warto też zwrócić uwagę jak sama Biblioteka powinna wyróżniać się w przestrzeni miejskiej/wiejskiej, jak promuje swoją działalność wśród mieszkańców oraz na zewnątrz, w tym w sieci Internet. Uczestnictwo w akacjach promowanych w telewizji to jedno, ale warto zaznaczyć, iż wiele placówek przygotowuje własne gadżety promocyjne np. zakładki do książek, koszulki, smycze, wizytówki, długopisy, toby, pendrivy, notesy. Większość bibliotek posiada strony internetowe, fanpage’e na Facebooku, są aktywne w mediach społecznościowych i na portalach internetowych. Wiele rozsyła swoim czytelnikom newslettera, z uwagi na finansową stronę przedsięwzięcia coraz mniej bibliotek wybiera pocztę tradycyjną do rozsyłania wśród czytelników informacji o ofercie placówek, choć i tu zdarzają się wyjątki, wysyłające papierowe zaproszenia. Biblioteki zamieszczają zaproszenia i relacje ze spotkań na stronach urzędów, w prasie i na regionalnych portalach, a także na platformie inicjatyw bibliotecznych „Śląski Pegaz”. Oczywistością jest już przygotowywanie plakatów na każdą imprezę w bibliotece, część placówek zamieszcza informacje o nowościach wydawniczych, spotkaniach autorskich w Internecie i w lokalnej prasie. Zdarza się też, że ambitni bibliotekarze sami prowadzą działy recenzji i zachęcają do lektury wybranych pozycji w gazetach lub na blogach, nie zapominając oczywiście o indywidualnym podejściu do każdego przybyłego do placówki klienta. Budują w ten sposób swój autorytet i zyskują zaufanie czytelników jako osoby, z którymi można podyskutować o przeczytanych tomach. Nie ma bowiem dla czytelnika nic przyjemniejszego niż wymiana opinii na temat nowopoznanej lektury.

7.2.2. Wybrane przykłady imprez organizowanych przez biblioteki

Podobnie jak w roku ubiegłym w bibliotekach województwa śląskiego odbywało się wiele imprez, których skala i przekrój organizacyjny był ogromny. Jedne adresowane były dla maluchów, inne dla seniorów; na jedne przybyło kilka lub kilkanaście osób, inne gościły prawdziwe tłumy; jedne przebiegały zgodnie z tradycją, inne wybiegały w przyszłość, hołdowały najnowszym bibliotekarskim modom; jedne czerpały ze świata książkowych bohaterów, inne inspirowane były nowinkami technicznymi; jedne adresowane do wąskiego, wysublimowanego grona odbiorców, inne przeradzały się w imprezy masowe; jedne były popularne wśród społeczności lokalnej, inne stawały się wydarzeniami ponadregionalnymi; o jednych pisano ledwie na portalach internetowych, na innych byli dziennikarze prasowi, radiowi, a nawet telewizja; jedne miały wartość edukacyjną, inne starały się zapewnić nie tylko intelektualną rozrywkę. Jednakże wszystkie te wydarzenia pozwalały traktować bibliotekę jako miejsce spotkań, jako żywy organizm, który tworzą ludzie, ich miłość do czytania, pasja szerzenia kultury i zaangażowanie w rozwój siebie i drugiego człowieka.

Najważniejsze dla współczesnego bibliotekarza to znaleźć równowagę między promocją czytelnictwa, stosowaniem atrakcyjnych metod przyciągania do biblioteki a samym czytaniem. Nie można w pogoni za klientem, za modami, za statystykami odwiedzin – zapomnieć, że najistotniejsze jest zanurzenie się w książkę, rozsmakowanie w tekście. Dlatego też wiele bibliotek docenia tych najwierniejszych czytelników, którzy namiętnie czytają. To dla nich organizowane są konkursy i plebiscyty na najlepszego czytelnika. To dla nich są takie laury jak: Nagrody dla Wzorcowych Czytelników (Bestwina), plebiscyt „Superczytacz” w Bobrownikach, „Bibliomaniak” w Brennej, Cieszynie i Chybiu, „Czytelnik Roku” (Dąbrowa Zielona, Dąbrowa Górnicza, Mikołów), Najlepszy czytelnik (Gorzyce, Irządze), Superczytelnik (Lipowa), konkurs pod hasłem „Wakacyjny Pożeracz Książek” (Miedźna) czy Konkurs na najlepszego czytelnika (Mierzęcice). To dla tych najwierniejszych przyjaciół biblioteki organizowane są liczne kluby w tym oczywiście Dyskusyjne Kluby Książek, ale także kluby o innym charakterze np. Klub Brydżowy – Gliwice; Dyskusyjny Klub Płytowy – Gliwice; Klub Czytających Rodzin – Sączów, Bytom; Klub Rękodzieła – Hażlach, Blachownia; Klub Miłośników Historii – Panki; Klub Mam Gminy Świerklaniec; Klub Molika Książkowego – Czechowice-Dziedzice, Krzanowice; Klub Młodego Dziennikarza Akapit – Bytom; Klub Młodego Reportera – Dąbrowa Górnicza; Klub Seniora – Bobrowniki, Historiolandia – Klub Gier Historycznych – Bielsko-Biała, ale też Klub Ekologa, Klub Historyka, Klub Miłośników Książek ABC, Klub Miłośników Książek „Zakładka” (Mierzęcice), RED[AKCJA!] – warsztaty dla przyszłych dziennikarzy (Katowice).

Ogromnym zainteresowaniem cieszą się też kluby miłośników gier bez prądu, wszelkiego rodzaju planszówek np. Kluby Gier Planszowych (Blachownia, Jaworzno, Katowice, Pszczyna, Suszec, Świętochłowice, Zawiercie, Żory); BEBOK dla miłośników planszówek – Bobrowniki; „Planszolandia – gry bez prądu” – Czechowice-Dziedzice; „Grajdołek planszowy” – Gliwice; „Rodzina na planszy” – Tychy; Biblioteka Planszówek w Dąbrowie Górniczej. Specjalnie dla tych osób w Cieszynie organizowane są turnieje gier planszowych – WyGRYwamy, a w Raciborzu uruchomiono Raciborską Porę Grania dla miłośników wszelkich planszówek, karcianek i sesji RPG. Poza tym alternatywę dla komputera przygotowały m.in. Mszana, gdzie odbywał się Maraton Układania Puzzli, Świętochłowice, gdzie działa Świętochłowicka Szkolna Liga Szachowa, a także organizowany jest Turniej Scrabble. Z kolei Lyski we współpracy z Filią w Czernicy (Gaszowice) organizowały „Rummikub w bibliotece”. Należy dodać, iż renesans zainteresowania przeżywają zdawałoby się dawno zapomniane gramofony i płyty winylowe czy stare rzutniki do bajek. W bibliotekach organizuje się specjalne zajęcia dla tych, którzy chcą poczuć atmosferę przeszłości, a w Gliwicach odbywa się nawet Giełda Płytowa.

Kolejnym ciekawym przedsięwzięciem jest aranżowanie spotkań dla osób, które chcą się uczyć języka obcego albo chcą porozmawiać w innym języku. Wiadomo nie od dziś, że wiedza, której się nie używa umyka z naszych umysłów. Bibliotekarze dają szansę na odświeżenie swoich umiejętności językowych i organizują konwersatoria takie jak: „Fajfokloki” – klub konwersacji w języku angielskim – Dąbrowa Górnicza; Klub dyskusyjny „Chatting with tea” – Żory; Art. Zone – warsztaty plastyczne z elementami języka angielskiego – Katowice; English Discussion Club – klub dyskusyjny dla osób znających język angielski – Bielsko-Biała; Klub Anglomaniaka – Czechowice-Dziedzice, ale też zajęcia z języka angielskiego dla początkujących w Bytomiu czy Jastrzębiu-Zdroju. W wielu placówkach można korzystać z darmowych pakietów do nauki języków obcych online.

Bibliotekarze, chcąc wpoić dzieciom od najmłodszych lat, że warto ich odwiedzać, najwięcej atrakcji przygotowują właśnie dla nich. W wielu placówkach już wystrój wnętrz zaprasza do spotkania, a animowane zabawy stają się alternatywą dla taniej rozrywki w innych miejscach. W sprawozdaniach z działalności bibliotek wymieniano najprzeróżniejsze inicjatywy adresowane do najmłodszych dzieciaków, nawet tych nieznających jeszcze pisma, często tworząc możliwość wspólnego spędzenia czasu z rodzicami i opiekunami, czasem też z dziadkami. Niejednokrotnie zajęcia dla maluchów połączone są z ofertą dla rodziców, tak by mogli poprawić swoje wychowawcze kompetencje, np. „Sztuka lepszego życia – czytając siebie” – Gliwice, cykl spotkań warsztatowych we współpracy z pedagogami, terapeutami, psychologami dla rodziców, podejmujący szeroko rozumiane tematy wychowania i wspierania rozwoju dziecka. Z psychologiem spotykano się w Hażlachu, gdzie dorośli dyskutowali o problemach dzieci, a także zorganizowano warsztaty międzypokoleniowe prowadzone w celu zacieśniania więzi pomiędzy dziećmi i rodzicami, dziadkami, przedstawiającymi dzieciom gry i zabawy podwórkowe sprzed lat, podobnie jak w Lipowej, gdzie uczono zapomnianych gier (m.in. cymbergaj grzebieniowy, pchełki, bierki) oraz przypominano grę na unikatowych instrumentach – dwojnicach, dutkach, wabikach, fujarkach sześciootworowych itp.

Czasem w bibliotekach powstają nawet Uniwersytety Dziecięce albo Akademie Malucha. Warto wspomnieć o kilku ciekawych inicjatywach dla żłobiaczków i przedszkolaków:

• Zajęcia Logopedyczne (Czechowice-Dziedzice),

• Czytanie na dywanie (Brenna, Katowice),

• 3B. Bajtel - Bajka – Biblioteka (Katowice),

• Gromadka Uszatka (Cieszyn),

• Kółko czytelnicze (Chybie),

• Bajkoterapia (m.in. Czechowice-Dziedzice),

• Karta Małego Czytelnika (Godów),

• Akcja „Mamo, tato, zapiszcie mnie do biblioteki!” (Ornontowice),

• Zabawy rosnącymi farbami, piankoliną, śnieżnymi gniotkami, masą porcelanową (Miedźna),

• „Grupy zabawowe w Mizerowie” dla maluszków 2-4 lata (Suszec),

• „Przedszkolak w Bibliotece” - Milówka,

• „Wychowanie przez czytanie” dla przedszkolaków - Czerwionka-Leszczyny,

• Festiwal zapomnianej bajki i baśni (Zbrosławice),

• Akcja „Książek Paka dla Przedszkolaka” (Rudziniec),

• Mamato „Zabawa bez zabawek” – warsztaty dla rodziców z dziećmi do lat 5 (Pawłowice)

• Bajkowy Bal Malucha (m.in. Jejkowice),

• Misiowy Klubik oraz Maluch w bibliotece (Kozy),

• Książka na dzień dobry – wyprawka dla malucha (Krupski Młyn)

• Bibliosobota z dziećmi (Panki),

• Urodziny w bibliotece – Chorzów, Jaworzno.

W różnych kulturach czy grupach społecznych, zawodowych następuje rytuał wtajemniczenia, swoista inicjacja. Bibliotekarze też mają taki obyczaj i jest nim „Pasowanie na czytelnika”, które celebrują liczne placówki m.in. Bobrowniki, Buczkowice, Będzin, Cieszyn, Dębowiec, Janów, Jastrzębie-Zdrój, Koniecpol, Koziegłowy, Mierzęcice, Mikołów, Poczesna, Poręba, Przyrów, Psary, Siemianowice Śląskie, Siewierz, Suszec, filia Las, Tychy, Wilkowice, Zebrzydowice, Żarnowiec.

Dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjum przygotowano wiele wspaniałych wydarzeń, w tym ciekawych lekcji bibliotecznych, warsztatów, spotkań, koncertów i wyjazdów. Na szczególną uwagę zasługują projekty popularyzujące nauki ścisłe wśród dzieciaków i młodzieży, np. Eksperymentalna Akademia Młodych Czytelników (Rudziniec), Akademia Bibliotecznych Odkrywców ( Czechowice-Dziedzice), „Laboratorium żelusiowe – Bądź jak Maria” w Hażlachu czy akcja „Eksperymentuj, odkrywaj, działaj. Bądź jak Maria” zorganizowana przez FRSI oraz Wydawnictwo Widnokrąg m.in. w Mierzęcicach, Czeladzi, Bojszowach, Czerwionce-Leszczynach, Kłobucku, Raciborzu. W wielu placówkach prowadzono warsztaty dla tzw. ścisłowców m.in.: polimerowe, cybernetyczne. Warto zwrócić uwagę na Eksperymentalną noc dla Gimnazjalistów w Raciborzu czy Dziecięcą Akademię Naukową w Strumieniu.

Biblioteki włączały się też w kampanie dotyczące nowych technologii, Internetu i wpływu elektroniki na ludzkie życie. Z jednej strony starano się odciągnąć od komputera, zwrócić uwagę na niebezpieczeństwo uzależnień od Internetu na przykład poprzez lekturę książek i warsztaty z Krzysztofem Piersą, cykl zajęć „Uzależnienie od Internetu” w Hażlachu, ale też (np. w Jeleśni) przez uczestnictwo w akcji „Sieciaki na wakacjach” pod patronatem Fundacji Dzieci Niczyje i Fundacji Orange, mającej na celu nauczenie dzieci jak radzić sobie z zagrożeniami w sieci, jak chronić swoją prywatność w Internecie. Z drugiej strony próbowano nauczyć dzieciaki mądrze korzystać z wynalazków techniki i osiągnięć cywilizacyjnych. W wielu placówkach powstają Lokalne Kluby Kodowania (np. Bojszowy, Czeladź, Cieszyn, Czerwionka Leszczyny, Jastrzębie-Zdrój, Jeleśnia, Kłomnice, Koszarawa, Myszków, Radziechowy-Wieprz, Świerklaniec, Żory), pracuje się z Robotami Finh, tabletami, prowadzi się warsztaty robotyki w tym z klockami LEGO (m.in. Bielsko-Biała, Jaworzno, Mierzęcice, Racibórz, Świętochłowice, Tychy), zajęcia z i-padami (m.in. „Selfuj się kto może!” – Łazy). W Gliwicach organizuje się Kodowanie na dywanie oraz Robo Day, w Czechowicach-Dziedzicach powstał projekt Code WeekPL– „Bibliokod – kodowanie i czytanie”, a w Żorach prowadzono zajęcia pod hasłem „Od Czytelnika do Startupowca”, które miały na celu naukę m.in. nagrywania i obróbki filmów, animacji poklatkowej, modelowania przestrzennego, wykonywania druku 3D, design thinkingu i programowania jako umiejętności potrzebnych na rynku pracy. Na uwagę zasługuje też projekt fotograficzno-filmowy realizowany w ramach Młodzieżowego Uniwersytetu Aktywności w Łodygowicach, którego „studenci” nakręcili m.in. film fabularny pt. Dawid.

Wśród ciekawszych inicjatyw dla dzieci i młodzieży warto też wspomnieć m.in. o takich jak:

• Wakacyjny Maraton Teatralny – cykl przedstawień dla najmłodszych (Bestwina),

• Olimpiada gier podwórkowych – Dąbrowa Górnicza (kapsle, chłopek, gra w gumę, berek, kolory),

• Skarby historii Czechowic-Dziedzic – cykl spotkań z ciekawymi ludźmi zajmującymi się historią miasta i regionu,

• Akcja „Lato 2017” połączona z wycieczkami do różnych atrakcji turystycznych regionu (Bobrowniki),

• Wycieczka do Domu Oświatowego Biblioteki Śląskiej tj. lekcja biblioteczna dotycząca życia i twórczości Alfreda Szklarskiego – Bobrowniki,

• Cykl lekcji bibliotecznych z wykorzystaniem serii „Czytam sobie” – Bobrowniki,

• Spotkania związane z omawianymi lekturami szkolnymi – Mierzęcice,

• Spotkanie „Chiny nieznane” połączone z degustacją sushi i frushi - w ramach edukacji globalnej w Jeleśni,

• Stworzenie przy Bibliotece w Jeleśni „Tajemniczego Ogrodu” – dzieci pielęgnowały kwiaty, zrobiono pergole dla róż, Urząd Gminy ofiarował ławki, aby można było w przybibliotecznym ogrodzie spędzać czas i czytać książk,.

• Pracownia modelarska „Mustang” – Kłomnice,

• Projekt AFLATOUN – Racibórz,

• EkoPaka – zamykamy obieg surowców – Racibórz,

• Bibliosobota z dziećmi – Panki,

• Gry terenowe – Pogwizdów.

Trzeba też zaznaczyć, że biblioteki intensywnie wspierają rozwój zainteresowań wszystkich grup wiekowych. W ubiegłym roku zorganizowano kilkaset warsztatów, w których udział brały w sumie tysiące osób. Nie sposób wymienić wszystkich bibliotek, które prowadziły konkretne zajęcia, ale zróżnicowanie jest ogromne. Od Kącików artystycznych KreaTYwnia w Bytomiu i Jastrzębiu-Zdroju, poprzez warsztaty z zakresu technik poznawczych i behawioralnych (w zakresie radzenia sobie ze stresem, wypalenia zawodowego czy wzmacniania asertywności) w Suszcu, aż po dziecięce „Malowanie mrozem” w Ornontowicach. Prowadzono bowiem liczne warsztaty artystyczne, rękodzielnicze, biblioterapeutyczne, teatralne, filmowe. Wykorzystywano różne techniki, materiały, dziedziny wiedzy. Wystarczy tylko wymienić rodzaje warsztatów: decoupage, florystyczne, tworzenia ekokwiatów, bibułkarskie, iris folding, Quislingu, recyclingowe, mydlarskie, string art, origami, jenga, mikado, zdobienie techniką tamari, makrama, warsztaty wykonywania ramek na zdjęcia, albumów i exploding boxów, scrapbooking, projektowanie mody z wykorzystaniem materiałów recyclingowych, bransoletki kumihimo, wikliniarskie, szydełkowanie, malowania akwareli, warsztaty karykatury, kroszenia i dekoracji jaj, warsztaty plastyczne (m.in. ikony w uproszczony sposób), tworzenia zwierząt z balonów, introligatorskie, aktorskie, papiernicze, drukarskie, form parateatralnych, emisji głosu, ruchu scenicznego, warsztaty komiksowe i mangi, tajniki szycia (w Porąbce cykl od przenoszenia formy z szablonu na materiał, krojenia materiału, szpilkowania, szycia maszynowego po wykańczanie i zdobienie). Warsztaty odnawiania i stylizacji mebli, historyczno-modelarskie. Odbywały się warsztaty barmańskie i kulinarne m.in. warsztaty pieczenia chleba i słodkich wypieków, „skomponuj deser marzeń” w Lipiu, warsztaty kulinarne z wykorzystaniem książek kucharskich ze zbiorów pod hasłem „Pełna spiżarnia” – Węgierska Górka (kuchnia góralska). Proponowano też warsztaty z trenerem personalnym, coachingowe, rozwoju osobistego, z dress codu, z asertywności, negocjacyjne, zarządzania projektami. Nie brakło też kursu samoobrony, jogi, Spa na dłonie, nauki tańca towarzyskiego, ale też tańca szkockiego. Odbywały się zajęcia biblioterapeutyczne, ale też z dogoterapeutą, grzybiarzem, grzyboznawcą, pszczelarzem, leśnikiem.

Od kilku lat sporym zainteresowaniem cieszą się półki bookcrossingowe, wszelkiego rodzaju wymiany książek. Wiele osób ceni sobie współpracę z grupą Śląskich Blogerów Książkowych np. Bytom. Wymiana książek odbywa się pod różnymi hasłami np. „Daj książce drugie życie” (Bobrowniki, Jastrzębie-Zdrój) „Targ na Zielonym” (Gliwice).

Książka zyskuje nowe życie poprzez ekranizacje i adaptacje. W wielu bibliotekach łączy się ofertę książkową i filmową, prowadzi się dyskusje o podobieństwach i różnicach między oryginalnym dziełem a jego twórczą interpretacją reżysera, scenarzysty czy aktora. Warto choćby wspomnieć o Klubie Filmowym „Psarski Kinomaniak” (Psary), akcji „Książkowo lecz filmowo” we Włodowicach, gdzie pokaz filmu połączony jest z prelekcją i promowaniem literatury na dany temat np. film Wołyń, ale także Środowe Spotkania Filmowe (Bielsko-Biała), Bajkowe poranki filmowe (Jaworzno), Kino w Bibliotece (Łazy, Sosnowiec). Z kolei w Zawierciu dzięki zakupieniu rocznego Parasola Licencyjnego® MPLC, który pozwala na organizowanie legalnych, bezpłatnych pokazów filmowych, działał Klub Filmowy „Kultura z Wyższego Piętra”.

Biblioteki zapraszają do swoich siedzib, jeśli tylko warunki lokalowe na to pozwalają, liczne teatry. Warto wymienić nazwy niektórych z nich: Teatr Maska z Krakowa, ART-RE z Krakowa, Moralitet z Krakowa, Studio Małych Form Teatralnych „Sztuka”, „AleTeatr” z Koszęcina, Edu-Artis, Studio Teatralne z Trzebini, KRAK-Art w Bieruniu, Teatr Bajkowe Skarbki Śląska z Rybnika, Pan teatrzyk z Warszawy – „Minionki szukają Mikołaja”, Teatr Lalek Pinokio z Nowego Sącza, Teatr Nowej Sztuki w Amfiteatrze Buk, Teatr Ognia Nam-Tara, Teatr Fabryka Kultury, Teatr TAK, Teatr Czarnego Tła, IMAGO Art. Studio, Teatr Blaszany Bębenek, Teatr Lufcik na Korbkę, Grupa Teatralna Teoria Szarości, Teatr Gabi Art., Teatr Wodzisławskiej Ulicy, Teatr RAWA, Teatr Umowny, Teatr Bez Sceny. Wiele placówek organizowało też wyjazdy do renomowanych teatrów w dużych miejscowościach takich jak Kraków, Wrocław czy Katowice. W wielu placówkach nie zabrakło też fenomenalnego teatrzyku Kamishibai, a w Czeladzi świętowano nawet Międzynarodowy Dzień Teatru w bibliotece.

Biblioteki nie zapomniały też o seniorach i osobach wykluczonych, niepełnosprawnych, obłożnie chorych. W wielu placówkach działa „Książka na telefon” – Woźniki, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój. Dla seniorów organizowane są specjalne kursy, warsztaty i szkolenia. Mogą oni brać udział w warsztatach komputerowych, uczą się obsługi poczty internetowej, wyszukiwania informacji w Internecie, zgrywania zdjęć z aparatu i obróbki cyfrowej fotografii. W takich inicjatywach pomagają różne instytucje np. w GBP w Gilowicach emeryci ze Stowarzyszenia Kwiat Jesieni brali udział w projekcie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności pod tytułem „Fotografia nasza pasja”, z kolei w Czechowicach-Dziedzicach na wzór Uniwersytetu Trzeciego Wieku działa „Akademia Pięknego Czasu”, a przy bibliotece w Zbrosławicach powstał „Kącik Zdrowego i aktywnego Seniora”. Nie od dziś wiadomo, że dla seniorów jedną z ulubionych rozrywek jest czytanie, bibliotekarze starają się jednak urozmaicić ofertę tak, by każdy znalazł cos dla siebie.

W wielu placówkach organizowane są ciekawe, często cykliczne, mające wieloletnią tradycję konkursy. Oto niektóre z nich:

• XV Ogólnopolski Konkurs Poezji Religijnej „O Palmę” – Bestwina,

• Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Władysława Stefana Sebyły w Będzinie

• „Wierszobranie” X edycja Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego Autorów Poezji Dziecięcej – Będzin,

• „Będzińska Kopalnia Talentów” – gala finałowa konkursu artystycznego dla Seniorów zorganizowanego z okazji Będzińskiego Tygodnia Seniorów,

• „Moje Podróże po literaturze” – Bobrowniki,

• „Napisz recenzję” – Bobrowniki,

• Konkurs fotograficzny „portret z książką – oczywiście!” – Buczkowice,

• Na najładniejszą zakładkę do książki – Dobieszowice,

• Współorganizacja szkolnego konkursu Piosenki Żołnierskiej – Istebna,

• Gminny konkurs historyczny „Tadeusz Kościuszko – niezłomny bojownik w walkach o niepodległość” – Lelów,

• Konkurs na maskotkę biblioteki – Miedźno,

• Gminny Turniej Wiedzy o Regionie „Nasza Mała Ojczyzna” – Miedźna,

• Konkurs na Ekslibris Biblioteki” – Opatów,

• Gminny Konkurs pt. „Mam talent i lekkie pióro” – Opatów,

• XIII Gminny Konkurs Pięknego Czytania Poezji i Prozy pt. „Moje spotkanie z przyrodą” – Opatów,

• Gminny Konkurs Literacki dla młodzieży ze znajomości lektur spoza kanonu „Literaturomaniacy na start” – Pawłowice,

• XIX Gminny Konkurs Recytatorski – Rędziny,

• XI Gminny Konkurs Recytatorski w Rudach,

• Konkurs Literacki „czytanie to najlepszy sposób uczenia się” – Tworóg,

• XVIII Turniej Wiedzy o Książce i Bibliotece w Łazach,

• XV Miejsko-Gminny Konkurs „Wszystkie dzieci pięknie czytają. Książka bawi, uczy, wychowuje” w Łazach,

• III edycja Konkursu Pięknego Czytania – Pszczyna,

• X Ogólnopolski Konkurs Poetycki „Świat poezją malowany” – Pszczyna

• Plenerowe dyktando dla dzieci (K)rymolirytanduś „Dziwne przypadki Jerzyka Polskiego” – Pszczyna,

• Gminny Konkurs Plastyczny „Jak to ze strażą pożarną dawniej było…” - Siewierz,

• Współorganizacja z Zespołem Szkół w Szczekocinach XVII Turnieju Jednego Wiersza o Laur Wespazjana Kochowskiego – Szczekociny,

• X Gminny Konkurs Recytatorski „Poezja Karola Wojtyły – Jana Pawła II” – Szczekociny,

• Konkurs „Kroszonki 2017” - Toszek,

• Konkurs Plastyczny „Alkohol kradnie wolność”– Zabełków,

• V Gminny Konkurs Czytelniczy „Mistrz Pięknego Czytania” – Żarki

• VI Ogólnopolski Konkurs Origami – Gliwice,

• Powiatowy Konkurs Gwary Śląskiej „Jak to dawniej bywało” - Imielin,

• Ogólnopolski Międzyszkolny Konkurs literacki o „Złote pióro Prezydenta Jaworzna” – Jaworzno,

• Konkurs „Napiszmy po naszymu” – Mikołów,

• Śląska Ojczyzna Polszczyzna – XIX Konkurs recytatorski w gwarze śląskiej - Mysłowice,

• Rodzinny Konkurs „Czytał dziadek, czytał tata, czytasz ty?” – Racibórz (3 edycje),

• Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Ach ta Lindgren” –Racibórz,

• XIII Regionalny Poetycki Konkurs po Ślonsku im. Norberta Bończyka – Ruda Śląska,

• XXIII Regionalny Konkurs recytatorski - Sławków,

• Konkurs plastyczny „Mamo, tato nie pal” – Sosnowiec.

W wielu bibliotekach odbywają się rozliczne wystawy. Ich tematyka jest przeróżna, wiele nawiązywało do tematów związanych z rocznicami, jubileuszami i innymi ważnymi datami. Nie zabrakło też miejsca dla tematów związanych z patronami Roku 2017: Josephem Conradem, Rzeką Wisłą, Marszałkiem Józefem Piłsudskim, Adamem Chmielowskim, błogosławionym Honoratem Koźmińskim oraz Tadeuszem Kościuszką. Odbywały się też wystawy pokonkursowe, malarskie i fotograficzne, plakaty współczesnych ilustratorów, rysunków, książkowe, a nawet wystawa modeli samolotów i okrętów w Kamienicy Polskiej, wystawy wydawnictw regionalnych, rękodzieła i wiele innych. Przygotowywano cykliczne wystawy mieszkańców, np. w Mierzęcicach wystawa prac studentek projektowania graficznego z ASP w Katowicach – Julii Dyszy i Karoliny Szopy, a w Żarnowcu cykl 6 wystaw - Nasi twórcy i artyści ludowi – prace wykonane różnymi technikami. Wystarczy wymienić kilka tytułów wystaw, by ukazać bogactwo organizowanych imprez:

• Rysunki satyryczne Edwarda Lutczyna – Krupski Młyn,

• „Od Denara do Grosza. Pieniądz mieszczan lelowskich” – Lelów,

• Regionalne zabawki drewniane autorstwa twórców ludowych Wiesławy i Mariana Łobozów - Lipowa,

• Twórcy Śląskiej Architektury. Portrety. Henryk Buszko – Mierzęcice,

• Wystawa prac dendrologicznych Janusza Bargieły – Ogrodzieniec

• Samowary i ikony – Szczekociny,

• „Tu czy tam?” Współczesna polska ilustracja dla dzieci – Bielsko-Biała,

• Kolorowy świat dojrzały (Bo, łączy nas pasja) – Bytom,

• Ziemia Cieszyńska w obiektywie – Cieszyn,

• Stanisław Wyspiański – polski Leonardo – Cieszyn,

• Sztuka i wnętrza – wystawa Katarzyny Nowak – Czeladź,

• Bożonarodzeniowe szopki z całego świata – Dąbrowa Górnicza,

• Kolory Grecji – przestrzeń mojej tęsknoty – Gliwice,

• Filatelistyka – pasja, który łączy pokolenia – Gliwice,

• Człowiek w ołówku zaklęty – wystawa rysunku Katarzyny Zemły – Jaworzno,

• Rysunkowa Podróż po Ameryce Południowej – Katowice,

• Henryk Sławik – zapomniany bohater trzech narodów – Katowice,

• Podróż za wschodnią granicę. Baśnie Ukrainy, Białorusi i Mołdawii – Katowice,

• Ogólnopolski Festiwal Fotografii Otworkowej – Racibórz,

• Ginące zawody. Ginące zwyczaje – wystawa malarstwa intuicyjnego – Rybnik,

• Stella Kostyła – rysunek, malarstwo, kompozycja – Sosnowiec,

• „Bohaterowie bajek Janoscha oczami dzieci” – Zabrze,

• Józef Piłsudski w karykaturze – Zawiercie.

Organizowano też liczne konferencje, festiwale, większe projekty ponadregionalne, często na ich realizację sięgano po ministerialne granty np.

• IV Festyn Biblioteczny Rycerze i Damy Dworu – Katowice,

• Tydzień z Conradem - Żory,

• Mecz Piłki nożnej – Reprezentacja Polskich Piłkarzy kontra samorządowcy Gminy Bestwina,

• Konferencja Historia bielskich Żydów – Bielsko-Biała,

• Festiwal Literatury Węgierskiej – Bielsko-Biała,

• Maraton Biblijny – Bielsko-Biała,

• Jesienne Dni Książki – Buczkowice,

• II edycja Ogólnopolskiej Konferencji „Biblioteki otwarte na zmiany” – Bytom,

• X Międzynarodowy festiwal czytania nad Olzą – Cieszyn,

• III Festiwal Bajki – Częstochowa,

• Festiwal Kultury „ZagłębieWood” – Dąbrowa Górnicza,

• 10. Przegląd Teatrzyków Obcojęzycznych i Krótkich Form Teatralnych – Dąbrowa Górnicza,

• „Pasjonaci Śląskiej Kultury” IX Powiatowa Konferencja Regionalna dla bibliotekarzy, nauczycieli i regionalistów – PBP w Gliwicach / s. Pyskowice,

• GEOKLAMOTY – Gliwice,

• Gimnazjaliści poznają pisarzy… – Goczałkowice,

• Jesienny Imieliński Tercet Literacki – Imielin,

• Dni Podróżnika „Z biblioteką dookoła świata” – Pawłowice,

• „Spotkania z emocjami – zabawy z elementami arteterapii” – Pawłowice,

• Projekt Po czcionce do książki. Śladami piekarskiego drukarza Teodora Heneczka – Piekary Śląskie,

• Festiwal Ordalia – Psary, Siemianowice Śląskie,

• Festiwal Bajki – Świerklaniec,

• Picturebook: słowa/obrazy – Świerklaniec,

• Strefa poprawnej polszczyzny – konferencja w ramach programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych” – Jastrzębie-Zdrój, konkurs ortograficzny – Świętochłowice,

• Tydzień Kultury Żydowskiej – Katowice,

• „Wejdź do gry”. Kultura czytania i twórczego działania w bibliotece – Katowice,

• X Powiatowy Festiwal Twórczości Artystycznej – Nędza,

• Konferencja Jan Darowski (1926-2008) – Racibórz,

• Konwent Miłośników Fantastyki GOBLIKON 2017 – Racibórz,

• Konferencja Naukowa Hrabal. Jaki był naprawdę? – Racibórz,

• III Festiwal Książki – Radzionków,

• Festiwal polsko-irlandzki „Polska-Eire Festival” – Ruda Śląska,

• Kakauszale III Fest Literacki – Ruda Śląska,

• 48. Rybnickie Dni Literatury,

• Sosnowiecka Jesień Teatralna,

• 13. Sosnowieckie Dni Literatury,

• Tarnowskie Góry w twórczości poetów polskich „Z inspiracji srebrnym miastem” – Sesja popularnonaukowa o życiu i twórczości Piotra Guzego – Tarnowskie-Góry,

• 13. Tyskie Dni Literatury,

• Forum Młodzieżowe Miast Partnerskich – Ustroń,

• „Czeskie inspiracje – nie tylko literackie” – Zabrze,

• I Konferencja dla szkół i bibliotek Którędy do młodego czytelnika? – Żory.

7.3. Obsługa specjalnych grup użytkowników

Tematem podrozdziału jest obsługa specjalnych grup użytkowników bibliotek publicznych (osób z niepełnosprawnością, seniorów) – dostęp do biblioteki, zbiory przeznaczone dla osób z dysfunkcjami wzroku, wyposażenie w sprzęt i oprogramowanie specjalistyczne – jego rodzaj i opis. Informacja o ewentualnej współpracy (i jej charakterze) podejmowanej z organizacjami lub instytucjami wspierającymi osoby niepełnosprawne.

Biblioteki publiczne obok swojej statutowej działalności polegającej na gromadzeniu, opracowywaniu i udostępnianiu księgozbioru, prowadzą działalność kulturalną i upowszechniającą.

Jej celem jest przedstawienie roli informacyjnej, edukacyjnej i kulturotwórczej biblioteki, ukazanie użytkownikom różnorodności usług, bogactwa zbiorów oraz przybliżenie swojego wizerunku jako nowoczesnej instytucji, ale także wspieranie rozwoju kulturalnego oraz integrację różnych środowisk. Bardzo ważne są te działania, które pozwalają dotrzeć do grup zagrożonych wykluczeniem z uczestnictwa w kulturze (np. z powodu niepełnosprawności, choroby, starszego wieku).

Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym to ważna grupa odbiorców bibliotek samorządowych województwa śląskiego a zarazem wymagająca większej uwagi. Placówki starają się tak prowadzić swoją działalność, aby zachęcić specjalne grupy użytkowników do korzystania ze swoich usług, umożliwiając im również korzystanie ze zbiorów.

Dlatego biblioteki publiczne nie ograniczają się jedynie do obsługi osób mogących dotrzeć do ich placówek by wypożyczyć książkę, lecz obszarem swojej działalności obejmują również osoby niepełnosprawne, chore, seniorów i podopiecznych placówek opiekuńczych.

W szpitalach, domach pomocy społecznej i zakładach karnych działają filie i punkty biblioteczne. W województwie śląskim działa 15 filii szpitalnych. Wszystkie etapy prac bibliotek począwszy od gromadzenia, poradnictwa i wypożyczania książek i czasopism ukierunkowane są na potrzeby i możliwości pacjentów. Oprócz wypożyczania, zbiory są dostarczane pacjentom do łóżek. Placówki szpitalne organizują zajęcia biblioterapeutyczne, pogadanki czy głośne czytanie lektury. Pacjenci, którym stan zdrowia pozwala na opuszczenie sal mają możliwość korzystania z komputera z dostępem do Internetu.

Filia szpitalna w Jaworznie (MBP w Jaworznie) udostępnia odtwarzacze audiobooków, które pacjenci mogą odsłuchiwać indywidualnie. Zaś z prowadzonego przez bibliotekarza bloga mogą uzyskać informacje dotyczące podstawowych usług biblioteki i działalności kulturalnej.

Ciekawą inicjatywą podjętą przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Bytomiu są m.in. warsztaty literacko-plastyczne dla młodszych pacjentów szpitala pod wspólnym tytułem Na troski i smuteczki – wesołe książeczki.

Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Raciborzu w ramach promocji literatury i poezji organizowała na Oddziale Opiekuńczo-Leczniczym Szpitala Rejonowego spotkania z ciekawymi ludźmi np. z raciborskimi poetami. Przykładem działania promującego bibliotekę w środowisku szpitalnym było widowisko pod nazwą Graj piękny Cyganie przygotowane dla pacjentów przez Teatr Amatorski „Na Zamku”.

Odbiorcami prowadzonych przez niektóre biblioteki (m.in. MBP w Jastrzębiu-Zdroju, Biblioteka Śląska w Katowicach, Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej) działań o charakterze kulturalno-oświatowym są osadzeni w aresztach śledczych.

W Zakładzie Karnym w Jastrzębiu-Zdroju funkcjonuje Dyskusyjny Klub Książki.

W ramach współpracy z Aresztem Śledczym w Katowicach i Bytomiu, Biblioteka Śląska prowadzi dla osadzonych dwa cykle edukacyjne Spotkania ze sztuką oraz Akademia kultury.

W tabelach poniżej przedstawiono dane dotyczące liczby czytelników oraz wypożyczeń w filiach i punktach bibliotecznych istniejących w szpitalach, domach opieki oraz aresztach.

Tabela 1. Biblioteki szpitalne w województwie śląskim.

Biblioteki szpitalne			Liczba czytelników	Liczba wypożyczeń
1.	Bytom	F.18	217	1303
2.		F.24	164	1068
3.	Czeladź		28	65
4.	Dąbrowa Górnicza		118	5086
5.	Jastrzębie-Zdrój		1163	19982
6.	Jaworzno		321	8141
7.	Katowice	F.34	1380	12132
8.		F.38	1859	9932
9.	Orzesze		72	904
10.	Racibórz		817	7118
11.	Siemianowice Śląskie		223	4883
12.	Tychy		840	24957
13.	Ustroń	F.1	696	3561
14.		F.2	733	3899
15.	Wodzisław Śląski		202	2080
SUMA			8 833	105 111

Tabela 2. Punkty biblioteczne prowadzone przez biblioteki publiczne województwa śląskiego przeznaczone dla specjalnych grup użytkowników.

Punkty biblioteczne przeznaczone dla specjalnych grup użytkowników		Liczba czytelników	Liczba wypożyczeń
1.	Punkt biblioteczny w Szpitalu w Będzinie	520	680
2.	Punkt biblioteczny w Szpitalu Ogólnym w Bielsku-Białej	1276	3189
3.	Punkt biblioteczny w Szpitalu Wojewódzkim w Bielsku-Białej	256	2611
4.	Punkt biblioteczny w Szpitalu Pediatrycznym w Bielsku-Białej	216	977
5.	Punkt biblioteczny w Subrejonowym Ośrodku Leczenia Psychiatrycznego w Bielsku-Białej	22	281
6.	Punkt biblioteczny w Diecezjalnym Ośrodku Wspierania Rodzin w Bielsku-Białej	28	146
7.	Punkt biblioteczny w Areszcie Śledczym w Bielsku-Białej	392	4480
8.	Punkt biblioteczny w Domu Pomocy Społecznej „Kombatant” w Bytomiu	13	366
9.	Punkt biblioteczny w Szpitalu Powiatowym w Mikołowie	77	3057
SUMA		2 800	15 787

Nowoczesna technologia ułatwia osobom niepełnosprawnym dostęp do informacji, pozwala przetworzyć i odczytać dowolny tekst w formie elektronicznej.

Jest to duże udogodnienie dla osób z dysfunkcją wzroku. Dlatego ważnym elementem wyposażenia bibliotek samorządowych województwa śląskiego jest specjalistyczny sprzęt techniczny przystosowany do potrzeb tej grupy, jak również odpowiednio przygotowane stanowiska komputerowe.

Książnica Beskidzka w Bielsku Białej wzbogaciła się w 2017 roku o drukarkę brajlowską EmBraille, powiększalnik z Multi-lektorem dla słabowidzących z syntezatorem mowy.

Miejska Biblioteka Publiczna w Czeladzi kontynuuje prowadzenie strony internetowej dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych, dodatkowo osoby z dysfunkcją wzroku mogą korzystać z dwóch wersji kontrastowych – jasnej z ciemnym tekstem lub ciemnej z jasnym tekstem.

Gminna Biblioteka Publiczna w Hażlachu wzbogaciła się o oprogramowanie do powiększania i czytania dla osób niedowidzących – „Zoom Text” Magnifier/Reader.

Jednak duża część placówek bibliotecznych, szczególnie w mniejszych miejscowościach nie posiada stanowisk komputerowych przystosowanych dla osób z dysfunkcją wzroku.

Z myślą o osobach, które mają problem z doborem odpowiedniej literatury ze względu na małą czcionkę, biblioteki w miarę możliwości uzupełniają księgozbiory o tytuły z serii „Duże Litery” (m.in. MBP w Świętochłowicach, MBP w Lędzinach, MBP w Pyskowicach, MGBP w Siewierzu). Seria przeznaczona jest dla czytelników słabowidzących, których męczy czytanie książek drukowanych typową czcionką i którzy często z tego powodu w ogóle przestają czytać.

Swoją ofertę czytelniczą placówki poszerzają również o audiobooki. Wykorzystywane są one najczęściej przez osoby z dysfunkcją wzroku, ale stanowią również ciekawą alternatywę dla osób zapracowanych i mających problem ze znalezieniem czasu na tradycyjną lekturę.

Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Pomocy Osobom Niewidomym „LARIX” biblioteki mają możliwość udostępniać książki w wersji elektronicznej, dźwiękowej. Do odtworzenia takiej lektury niezbędne są specjalistyczne odtwarzacze – Czytaki, wypożyczane bibliotekom przez Stowarzyszenie. Z możliwości tej skorzystały biblioteki miejskie m.in. w Świętochłowicach, Jaworznie, Będzinie, Katowicach, Pyskowicach, Dąbrowie Górniczej, Raciborzu.

Pod koniec roku 2017 Miejska Biblioteka Publiczna w Jastrzębiu - Zdroju otrzymała w ramach projektu Niewidomi czytają słuchając darmowy dostęp do serwera FTP Stowarzyszenia „LARIX”, gdzie znalazło się 108 tytułów nagranych w zakodowanym formacie Czytak.

W ramach porozumienia ze Stowarzyszeniem „LARIX” dostęp do katalogu książki cyfrowej otrzymała również Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu (1500 tytułów).

Biblioteki od lat prowadzą i rozszerzają formy działalności na rzecz osób niepełnosprawnych. Przykładem tutaj może być Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej, która organizuje cykliczną imprezę (w roku 2017 po raz piętnasty) pt. Zobaczmy siebie. Celem akcji jest odejście od wizerunku osoby niepełnosprawnej jako niewidzialnego obywatela, włączenie go w lokalne społeczeństwo. Książnica prowadzi również klub filmowy dla osób niewidomych i słabowidzących Iluzjon Homera, gdzie prezentowane są filmy z audiodeskrypcją.

Czytelnia Sztuki to spotkania organizowane przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Zabrzu, a skierowane do osób niedowidzących i niewidzących, w których audiodeskryptor opisuje uczestnikom zajęć prezentowane dzieła sztuki.

Miejska Biblioteka Publiczna w Chorzowie prowadzi zajęcia z biblioterapii dla dzieci niepełnosprawnych z Zespołu Szkół Specjalnych nr 2. Tematem przewodnim w roku 2017 był Alfabet. Materiały przygotowywane są w uzgodnieniu z nauczycielami.

Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach pomaga w przysposobieniu osób niepełnosprawnych do podjęcia pracy zawodowej współpracując m.in. z Warsztatami Terapii Zajęciowej „Promyk”.

Dzięki udziałowi Gminnej Biblioteki Publicznej w Kroczycach w projekcie Centrum Aktywizacji Zawodowej Osób Młodych Niepełnosprawnych przyjęto do placówki bibliotecznej dwie osoby niepełnosprawne na sześciomiesięczny staż.

Dla osób, które ze względu na swój stan zdrowia, wiek, stopień niepełnosprawności nie mają możliwości bezpośredniego wypożyczenia książek, biblioteki prowadzą ofertę – „Książka na telefon”. Wybrane przez użytkowników pozycje są im dostarczane do domu. Można tu wymienić m.in. biblioteki miejskie w Czeladzi czy Miasteczku Śląskim oraz Gminną Bibliotekę Publiczną w Janowie.

Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach dostarcza zamówione książki tzw. bibliobusem. Zaś przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Przyrowie działa grupa tzw. „księgonoszy”.

Równie ważne jest dostosowanie architektoniczne placówek bibliotecznych do potrzeb osób niepełnosprawnych. W wyniku starań bibliotek, co roku zachodzą zmiany w kierunku udogodnień dla użytkowników o specjalnych potrzebach. Przykładem tutaj może być Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Raciborzu, gdzie w 2017 roku rozpoczęto przebudowę budynku głównego wraz z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. Koniec remontu przewidziany jest na jesień 2018 roku. Docelowo powstanie m.in. winda osobowa, która umożliwi korzystanie z zasobów bibliotecznych osobom z dysfunkcją narządu ruchu. W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Dąbrowie Górniczej wykonano remont podjazdu dla osób niepełnosprawnych (Biblioteka Główna).

Co prawda wiele bibliotek ma podjazdy dla wózków inwalidzkich, jednak duża część placówek bibliotecznych nie posiada warunków, aby dostosować lokale dla osób niepełnosprawnych. Barierą jest architektura budynków, w których mieszczą się lokale biblioteczne (np. biblioteka w Bobrownikach, Koniecpolu).

Bardzo ważną grupą użytkowników bibliotek publicznych są seniorzy. Korzystają z zasobów bibliotecznych, ale również biorą udział w specjalnie dla nich przygotowanych warsztatach i zajęciach edukacyjnych.

Wciąż ważną i rozwijaną działalnością jest przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu osób starszych. Zdobycie przez seniorów umiejętności korzystania z komputera i Internetu ma wpływ na ich większą aktywność społeczną a przede wszystkim ułatwienie uczestnictwa w życiu kulturalnym.

Miejska Biblioteka Publiczna w Świętochłowicach organizuje cykliczne spotkania pod tytułem Radosna Jesień Życia, które mają na celu pobudzić osoby starsze do aktywności. Podczas spotkań czytane są wiersze i fragmenty ciekawych książek, wykonywane różnego typu prace artystyczne jak również można porozmawiać z ciekawymi ludźmi.

Miejska Biblioteka Publiczna w Czechowicach-Dziedzicach utworzyła Kącik Seniora – czyli miejsce przeznaczone dla osób starszych z odpowiednio dobranymi pozycjami książkowymi. W tej przestrzeni znajdują się nie tylko ciekawe lektury, ale również wszelkie druki i informatory mogące zainteresować osoby starsze lub wskazać miejsce, w którym mogą znaleźć rozwiązanie swoich problemów.

Wspominając o seniorach i problemach, które dotyczą tej grupy społecznej warto omówić zagadnienie bezpieczeństwa osób starszych we współczesnym świecie. Przykładem działań podjętych w tym zakresie jest zorganizowanie przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Mierzęcicach spotkania z policjantami. Głównym celem spotkania było uwrażliwienie seniorów na sytuacje, w których można stać się ofiarą przestępstwa.

Ciekawą propozycją dla seniorów są warsztaty artystyczne. Są to zajęcia, na których można kreatywnie spędzić wolny czas. Samodzielne tworzenie jest metodą na uwolnienie własnej wyobraźni, wyciszenie, jest formą rozwoju artystycznego. Dużym zainteresowaniem cieszą się warsztaty z wykorzystaniem różnego rodzaju technik plastycznych czy rękodzieła. Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach prowadzi np. warsztaty transferu obrazu na tkaninę, warsztaty origami, warsztaty teatralne czy warsztaty mydlarskie.

W Bibliotece Śląskiej w Katowicach w ramach Konwersatorium (warsztaty edukacyjne dla seniorów) prowadzone są m.in. warsztaty artystyczne, gdzie wykorzystuje się różne techniki np. decoupage, scrapbooking, kirigami, oraz prowadzone są warsztaty ceramiczne.

Biblioteki publiczne województwa śląskiego podejmują wielorakie działania i inicjatywy wyrażając swoją gotowość do wspierania różnych form aktywności grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Licznie organizowane przedsięwzięcia takie jak przedstawienia, kiermasze czy wystawy z zakresu sztuk plastycznych, fotografii, ceramiki mają na celu m.in. promowanie talentów i rozwijanie pasji. To w dużej mierze pozwala rozszerzać działalność artystyczną tych grup społecznych oraz ich realny udział w tworzeniu kultury. Do form popularyzacji wiedzy i kultury należy organizowanie w bibliotekach specjalnych galerii, które promują twórczość osób zagrożonych wykluczeniem, np. w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaworznie funkcjonuje „Galeria ExLibris”, w Bibliotece Śląskiej „Mała Galeria”, w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej w Wodzisławiu Śląskim „Galeria Warto”.

Przygotowując swoją ofertę skierowaną do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, biblioteki publiczne nawiązują współpracę z instytucjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, seniorów, osób chorych, uzależnionych. Do najczęściej spotykanych organizacji należą: uniwersytety trzeciego wieku, warsztaty terapii zawodowej, domy pomocy społecznej, domy dziecka, świetlice środowiskowe, szkoły specjalne, MOPS, Caritas, Związki Emerytów, Rencistów, Kombatantów i Inwalidów, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Społecznym, Centrum Integracji Społecznej, terenowe koła Amazonek.

Biblioteki współpracują również z instytucjami działającymi na rzecz osób z dysfunkcjami wzroku jak Stowarzyszenie LARIX, Fundacja KLUCZ oraz z oddziałami Polskiego Związku Niewidomych.

Tabela 3. Przykładowe działania bibliotek województwa śląskiego na rzecz specjalnych grup odbiorców.

Biblioteka	Podjęte działanie na rzecz specjalnych grup użytkowników
MBP w Czeladzi	Co w książkach piszczy – cykl spotkań z pensjonariuszami Domu Pomocy Społecznej „Senior”, podczas których słuchano audiobooków. W obiektywie życia – cykl spotkań dla seniorów o charakterze edukacyjno-kulturalnym
MBP w Dąbrowie Górniczej	Klub Książki Mówionej – cykl comiesięcznych spotkań z osobami niewidomymi. Czytanie książek oraz dyskusje na temat wybranej, uprzednio przeczytanej książki. Książka na receptę – warsztaty biblioterapeutyczne dla uczestników Domu Pomocy Społecznej nr 1. Głównym celem zajęć jest oddziaływanie tekstem literackim na daną grupę osób. Warsztaty tematyczne z szybkiego zapamiętywania – cykliczne warsztaty dla seniorów.
MBP w Katowicach	Poznaj nas – dorosłe osoby głuchoniewidome we współczesnym świecie – konferencja z udziałem osób głuchoniewidomych oraz specjalistów organizowana we współpracy ze Śląską Jednostką Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym. 11 lutego – Światowy Dzień Chorego – imprezy literackie i edukacyjne, przeprowadzone w zaprzyjaźnionych ośrodkach dla osób niepełnosprawnych oraz Filiach Szpitalnych nr 34 i 38. Żywa Biblioteka/ Human Library Katowice – książkami w Żywej Bibliotece byli prawdziwi ludzie, reprezentacji mniejszości i grup społecznych, które nie są w społeczeństwie akceptowane, spotykają się z wykluczeniem i uprzedzeniami.
GBP w Janowie	Jak to drzewiej bywało – czyli Polski Rok Obrzędowy – projekt edukacyjny skierowany do seniorów, celem którego jest kultywowanie polskich obrzędów, zwyczajów i obyczajów.
MBP w Mikołowie	Koncepcja jednego zdrowia – projekt mający na celu aktywizowanie i zachęcanie społeczeństwa, a szczególnie osób starszych do dbania o szeroko pojęte zdrowie oraz świadomego i systematycznego uczestnictwa w życiu publicznym. Muzyczna Kawiarenka Literacka – comiesięczne spotkania dla dorosłych i seniorów. W trakcie spotkań uczestnicy oglądają ekranizacje filmowe, odbywa się głośne czytanie teksów z wybranych książek.
MBP w Mysłowicach	Od biblioterapii do aktywizacji zawodowej – cykliczne zajęcia dla uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej – Pracownie Umiejętności Zawodowych. Celem zajęć jest aktywizacja osób niepełnosprawnych poprzez prezentacje poszczególnych zawodów i predyspozycji zawodowych, a także wyszukiwanie ofert pracy dla tej grupy społecznej.
MBP w Czechowicach- Dziedzicach	Kolorowe spotkania czwartkowe – cykl spotkań, w czasie których dzieci i dorośli poprzez zabawę rozwijają swoje umiejętności pamięciowe, spostrzegawczość oraz sprawność ruchową. Czas na uśmiech – projekt skierowany do pensjonariuszy Domu Opieki „Złota Jesień”.
PiMBP w Rybniku	Terapia muzyką – spotkania skierowane do dzieci i młodzieży z Ośrodków Specjalnych oraz podopiecznych Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych.
MBP w Siemianowicach Śląskich	Spotkania z wyobraźnią – cykl warsztatów wielopokoleniowych – warsztaty artystyczne, gdzie można poznać różne techniki rękodzielnictwa.
Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej	Iluzjon Homera – klub filmowy dla osób niewidomych i słabowidzących, gdzie prezentowane są filmy z audiodeskrypcją.
GBP w Kozach	Dzierganie wśród książek – spotkania integracyjne, gdzie osoby z niepełnosprawnością ruchową tworzą robótki ręczne, wymieniają się doświadczeniami, poradami.
MBP w Gliwicach	Seniorzy w wilczym gardle – comiesięczne spotkania poruszające różne tematy, m.in. Z książką nic nie jest straszne – prezentacja kulinarnych publikacji, Rady nie od parady – wymiana ciekawostek podawanych przez pokolenia.
MBP w Jaworznie	Sztuka ruchu realizująca zasady równowagi w naturze – spotkania warsztatowo-wykładowe, adresowane szczególnie do osób starszych. Uczestnikom zaproponowane zostały proste ćwiczenia, poprawiające formę fizyczną i kondycję psychiczną. Zajęcia zawierały pogadanki i wykłady na temat zdrowego trybu życia. Klub Babski Magiel 50+ – w ramach zajęć odbywały się m.in. dyskusje o literaturze, warsztaty rękodzieła, wymiana doświadczeń z zakresu kulinariów i kosmetyki, wspólne wyjścia do kina i teatru. O przemocy w rodzinie – akcja społeczna skierowana do seniorów, przeprowadzona przy współpracy Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Jaworznie.
GBP w Lyskach	Pasjonatki 50+ – warsztaty rękodzieła. Uczestniczki spotkań oprócz wypożyczeń twórczo spędzają czas, rozwijają zdolności manualne oraz swoje hobby.
Biblioteka Śląska w Katowicach	Konserwatorium Biblioteki Śląskiej – warsztaty komputerowe i edukacyjno-artystyczne dla seniorów. IV Wielkanocny Kiermasz Rękodzieła Artystycznego Osób Niepełnosprawnych połączony z warsztatami artystycznymi dla bibliotekarzy z bibliotek samorządowych oraz nauczycieli z województwa śląskiego.

Biblioteka Śląska prowadzi wiele działań na rzecz grup zagrożonych wykluczeniem z kultury. Pracą związaną z integracją oraz wyrównywaniem szans w dostępie do informacji i kultury osób niepełnosprawnych oraz grup zagrożonych wykluczeniem społecznym w Bibliotece Śląskiej zajmuje się Dział Integracyjno-Biblioterapeutyczny.

Dział prowadzi stałą współpracę z domami pomocy społecznej, warsztatami terapii zajęciowej, szkołami różnego typu, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Chorzowie oraz Ośrodkiem Terapii Nerwic dla Dzieci i Młodzieży w Orzeszu. Podopieczni tych ośrodków uczestniczą w różnorodnych zajęciach integracyjnych i edukacyjnych, lekcjach bibliotecznych oraz warsztatach biblioterapeutycznych. W 2017 roku przeprowadzono łącznie 43 takie spotkania. Dodatkowo, podopieczni wszystkich tych grup mają możliwość zaprezentowania swoich talentów artystycznych na wystawach organizowanych w Małej Galerii Biblioteki Śląskiej, znajdującej się w gmachu biblioteki przy ulicy Ligonia. Tradycyjnie, tak jak co roku w Małej Galerii, miała miejsce wystawa ceramiki i prac plastycznych uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy przy Zespole Szkół Zawodowych Specjalnych nr 6 w Katowicach. Tym razem była to już dwudziesta czwarta odsłona tego wydarzenia. Również zgodnie z tradycją w grudniu miał miejsce wernisaż wystawy prac zgłoszonych na IX Regionalny Konkurs Plastyczny MAGIA KOLORÓW podopiecznych warsztatów terapii zajęciowej. Obie te wystawy cieszą się ogromnym powodzeniem i są doskonałą okazją do wspólnych spotkań. 8 czerwca w gmachu biblioteki przy ulicy Ligonia, w Galerii pod Oknami odbył się wernisaż wystawy prac podopiecznych Środowiskowego Domu Samopomocy w Mysłowicach pt. Ilustracje do wierszy Juliana Tuwima. Uroczyste otwarcie wystawy zostało uświetnione występem podopiecznych ośrodka, którzy przygotowali inscenizację do wiersza Ptasie radio J. Tuwima.

Piękne prace osób niepełnosprawnych można było obejrzeć w gmachu głównym Biblioteki Śląskiej w trakcie IV Wielkanocnego Kiermaszu Rękodzieła Artystycznego Osób Niepełnosprawnych, który odbył się 24 marca 2017 roku. W Kiermaszu wzięło udział jedenaście placówek z województwa śląskiego pracujących z osobami niepełnosprawnymi, które prezentowały przedmioty wykonane przez swoich podopiecznych. Impreza miała na celu zapoznanie się z twórczością osób niepełnosprawnych oraz ich integrację ze środowiskiem. Uzupełnieniem Kiermaszu były warsztaty artystyczne dla bibliotekarzy bibliotek samorządowych. Warsztaty przeprowadzili zarówno pracownicy Działu Integracyjno-Biblioterapeutycznego, jak i instruktorzy warsztatów terapii zajęciowej uczestniczących w Kiermaszu. Takie działania jak powyższe, są zgodne z rolą ośrodka metodycznego dla bibliotek samorządowych województwa śląskiego w zakresie czytelnictwa osób chorych i niepełnosprawnych oraz biblioterapii, którą pełni Dział Integracyjno-Biblioterapeutyczny. Jedną z form współpracy były warsztaty artystyczne zorganizowane dla pracowników Miejskiej Biblioteki Publicznej w Piekarach Śląskich i przeprowadzone przez pracowników Biblioteki Śląskiej. Natomiast w Filii nr 1 tej instytucji pracownicy Działu Integracyjno-Biblioterapeutycznego prowadzą prelekcje edukacyjne dla zaproszonych seniorów.

Seniorzy są jedną z grup osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, na współpracę z którą Dział Integracyjno-Biblioterapeutyczny kładzie szczególny nacisk. Od marca 2013 roku pracownicy Działu prowadzą Konwersatorium Biblioteki Śląskiej. Jest to przestrzeń dla osób 50+, gdzie prowadzone są m.in. warsztaty komputerowe, językowe i doskonalące oraz zajęcia edukacyjne i artystyczne. W 2017 roku zorganizowano i przeprowadzono w ramach Konwersatorium Biblioteki Śląskiej łącznie 320 spotkań i warsztatów, z których skorzystało 2368 osób. Największym zainteresowaniem uczestników nadal cieszą się zajęcia z zakresu podstawowej obsługi komputera i Internetu. Zorganizowano spotkanie, na którym seniorzy zapoznali się z blogami prowadzonymi przez hobbystów, a także z książkami związanymi z tematyką spotkania, które odnaleźć mogą w zbiorach śląskiej książnicy. Seniorzy chętnie uczestniczyli w bezpłatnych lekcjach nauki języków obcych – korzystając z multimediów zamieszczonych na platformie e-learningowej, do której dostęp wykupiła Biblioteka Śląska. Równie dużą popularnością cieszyły się wirtualne warsztaty komputerowe z cyklu Wielkie miasta świata, w trakcie których prowadzący prezentują historię, architekturę i życie codzienne wybranych miast świata.

Dużym powodzeniem wśród seniorów korzystających z oferty Konwersatorium, cieszyły się zajęcia arteterapeutyczne i ceramiczne. Pomagają one rozwijać sprawność manualną oraz rozbudzają wyobraźnię, poprawiają percepcję i spostrzegawczość, co jest szczególnie istotne w przypadku osób starszych.

Pracownicy Działu Integracyjno-Biblioterapeutycznego nadal koordynują działalność dwóch Dyskusyjnych Klubów Książki realizowanych według projektu Instytutu Książki promującego czytelnictwo w Polsce. Jeden z nich, pod nazwą Klubu Małego Krytyka Literackiego, przeznaczony jest dla uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Katowicach. Podczas spotkań, dzieci tworzą recenzje wybranych książek wyrażając swoją opinię o tekście w formie artystycznej ekspresji. Drugi Dyskusyjny Klub Książki powstał w Areszcie Śledczym w Katowicach – w jego ramach prowadzone są dla osób osadzonych moderowane dyskusje nt. literatury. Oprócz spotkań Klubu w Areszcie tym odbywają się również warsztaty biblioterapeutyczne oraz prelekcje z cyklu Spotkania ze Sztuką.

Łącznie w ciągu całego 2017 roku pracownicy Działu Integracyjno-Biblioterapeutycznego przeprowadzili 395 warsztatów i spotkań edukacyjnych dla różnorodnych grup odbiorczych. W spotkaniach tych uczestniczyło 3545 osób.