SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2018 R.

3.1. Informacje podstawowe

W 2018 roku powierzchnia użytkowa lokali bibliotecznych województwa śląskiego wynosiła 136 316 m2. W porównaniu z rokiem 2017 zwiększyła się o 3 663 m2.

Na jedną placówkę biblioteczną przypadło średnio:

  • 174,54 m2 (w 2017 roku – 170,06 m2)

  • 978 czytelników (w 2017 roku – 986 czytelników)

  • 5 813 mieszkańców (w 2017 roku – 5 836 mieszkańców)

Na 1 m2 powierzchni użytkowej bibliotek przypadło w roku ubiegłym 5,6 czytelnika. Na 100 mieszkańców przypadło w 2018 roku 3,0 m2.

Obiekty przystosowane dla niepełnosprawnych:

  • wejście do budynku dostosowane dla niepełnosprawnych: 332 biblioteki, w tym:

  • 199 bibliotek mających udogodnienia wewnątrz budynku,

  • 10 bibliotek posiada udogodnienia dla osób niewidzących i słabo widzących (sygnały dźwiękowe, wypustki w podłożu).

3.2. Modernizacja lokali bibliotecznych – nowe lokale, adaptacje, przykłady największych remontów

Nowe lokale

Biblioteki miejskie

Będzin

Nowa filia usytuowana została w budynku zabytkowego dworca PKP przy placu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej 3. Służyć będzie mieszkańcom śródmieścia i innych dzielnic miasta bogatym księgozbiorem, a także ciekawą ofertą kulturalną.

Biblioteka czynna jest od poniedziałku do soboty. Dysponuje m.in.: literaturą beletrystyczną dla dorosłych, literaturą piękną dla dzieci i młodzieży, wydawnictwami informacyjnymi, prasą (dzienniki, tygodniki, miesięczniki), w tym periodykami regionalnymi, stanowiskami komputerowymi z bezpłatnym dostępem do Internetu, grami i zabawami edukacyjnymi dla dzieci oraz kącikiem zabaw dla najmłodszych.

Filia nr 3 Dworzec to także punkt informacji miejsko-turystycznej dla wszystkich odwiedzających miasto oraz miejsce, w którym podróżni będą mogli przeczytać prasę, skorzystać z bezpłatnego Internetu, zapoznać się z ciekawą ofertą miejskich wydarzeń kulturalnych.

Jastrzębie-Zdrój

W grudniu 2017 roku Biblioteka otrzymała od Miejskiego Zarządu Nieruchomości w użyczenie nowy lokal dla Filii nr 14 przy ul. Wyspiańskiego. Pomieszczenia zmodernizowano na potrzeby usług i działalności kulturalno-edukacyjnej Biblioteki.

Filia została wyposażona w nowe regały, meble biurowe, sprzęt komputerowy, rzutnik multimedialny i system alarmowy. Lokal został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych: podjazd do lokalu, toalety, ciągi komunikacyjne w pomieszczeniach. Nowa lokalizacja filii przyczyniła się do zwiększenia oferty działań kulturalno-edukacyjnych oraz do podniesienia jakości pracy i obsługi użytkowników. Odnotowano dużo większe zainteresowanie usługami bibliotecznymi. Placówka jest postrzegana w dzielnicy jako przyjazna, otwarta przestrzeń dla całego środowiska. Filia rozpoczęła pracę w nowym lokalu w pierwszych dniach stycznia 2018 roku. Koszt adaptacji – 160 tys. po stronie Miejskiego Zarządu Nieruchomości.

Świętochłowice

Biblioteka Centralna została przeniesiona do zrewitalizowanego budynku Powiatowego Urzędu Pracy. Mieści się obecnie przy ul. Plebiscytowej. Do dyspozycji czytelników jest ponad 30 tysięcy książek. Nowością są multimedia – audiobooki. Główna siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej została przeniesiona na parter Powiatowego Urzędu Pracy. Całkowity remont budynku, na który składała się termomodernizacja, budowa szybu windowego, wind, zamontowania przyłączy, przystosowania go do potrzeb osób niepełnosprawnych, kosztował prawie 6 mln złotych.

Remonty, budowy, adaptacje bibliotek w 2018 roku

Biblioteki miejskie

Chorzów

Wyremontowano i zmodernizowano Filię nr 2, zadania realizowanego w ramach Budżetu Obywatelskiego. Prace remontowe obejmowały: roboty budowlane wnętrza i elewacji, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, roboty posadzkarskie oraz malarskie. Dokonano także prac wodno-kanalizacyjnych, centralnego ogrzewania, wentylacji, instalacji elektrycznej, oświetleniowej i internetowej. Do placówki zakupiono także nowe meble biblioteczne, co znacząco poprawiło estetykę oraz funkcjonalność pomieszczeń. Placówkę dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Gliwice (MBP)

W styczniu 2018 roku na nowo otwarto Filię nr 1 po remoncie, który przeprowadzono w poprzednim roku. Dzięki nowej aranżacji wnętrz zdecydowanie polepszyły się warunki obsługi czytelników oraz korzystania ze zbiorów. Zamontowano także instalację systemu monitoringu w Czytelni Naukowej oraz sali konferencyjnej (koszt: 3 613,00 zł) oraz dodatkowe oświetlenie w wypożyczalni (koszt: 4 981,77 zł).

W związku z termomodernizacją budynku, w którym usytuowana jest Filia nr 15 wymieniono wszystkie okna oraz rolety zewnętrzne antywłamaniowe, wymieniono instalację elektryczną. Prace te wykonane zostały przez i na koszt właściciela budynku, tj. ZBM TBS I. Dzięki pracom izolacyjnym na zewnątrz budynku usunięto także stopień prowadzący do wejścia biblioteki i dostosowano próg do potrzeb osób niepełnosprawnych. Remont pomieszczeń Filii nr 15 przeprowadzono w okresie od września do października. Prace obejmowały: powiększenie otworu drzwiowego; demontaż drzwi wraz z ościeżnicą i progiem, uzupełnienie ubytków tynku, wykonanie gładzi, malowanie ścian i sufitów, położenie fototapety, wymianę drzwi w pokoju socjalnym. Koszt prac wyniósł 27 387,35 zł. Sfinansowano je ze środków własnych biblioteki.

Jaworzno

W minionym roku została odnowiona Filia Byczyna. Urząd Miejski w Jaworznie przeprowadził kapitalny remont budynku, w którym znajduje się biblioteka. Prace objęły termomodernizację, wymianę ogrzewania. Placówka znajduje się w odnowionym, przestronnym pomieszczeniu z dostępem do Internetu. Remont w całości został sfinansowany przez Miejski Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Jaworznie i nie obciążył budżetu instytucji. Odnowiona siedziba Filii została wyposażona w nowy sprzęt (umeblowanie), który zakupiono z własnych środków. Natomiast przedsiębiorstwo Tauron Wydobycie S.A. ufundowało 56 szt. nowych drewnianych regałów o wartości 15 720 zł.

Racibórz

Do sukcesów biblioteki można zaliczyć zakończenie, rozpoczętego po 10 latach starań, remontu wnętrza siedziby głównej przy ul. Jana Kasprowicza 12 wraz z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. Prowadzenie inwestycji pn. „Przebudowa budynku Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej wraz z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych jako likwidacja istotnych problemów społecznych na terenie Miasta Racibórz” wiązało się ze zmianami w warunkach pracy bibliotekarzy i pracowników administracji (zmiana godzin pracy i miejsca pracy, inne obowiązki). Od czerwca do listopada biblioteka przy ul. Kasprowicza była zamknięta dla czytelników, a od listopada zamknięta była także Wypożyczalnia i Czytelnia Naukowa przy Rynku w Raciborzu w związku z przeniesieniem zbiorów do wyremontowanej biblioteki przy ul. Kasprowicza. Czytelnicy byli proszeni o korzystanie z pozostałych placówek bibliotecznych. Zakres remontu obejmował wymianę instalacji elektrycznej i komputerowej, instalacji sanitarnej, montaż instalacji ppoż, wymianę podłóg i drzwi, wzmocnienie stropów, malowanie ścian, zakup mebli, montaż systemu ochrony zbiorów w technologii RFiD, montaż windy osobowej i towarowej.

Sosnowiec

Do najważniejszych osiągnięć sosnowieckiej Biblioteki w roku sprawozdawczym należy zakończenie oczekiwanej przez środowisko lokalne modernizacji gmachu Biblioteki Głównej (Zagłębiowskiej Mediateki), którego powierzchnia liczy ponad 6 200 m2. Inwestycja została ukończona w marcu 2018 roku i uroczyście otwarta dla mieszkańców miasta 17 czerwca 2018 roku. Powodem do satysfakcji jest znaczne zwiększenie liczby organizowanych przedsięwzięć oraz wzrost zainteresowania imprezami kulturalnymi i edukacyjnymi, zwłaszcza w odniesieniu do 14. edycji Sosnowieckich Dni Literatury i 4. Sosnowieckiej Jesieni Teatralnej (po raz kolejny dofinansowanej przez MKiDN). Wznowiono cotygodniowe projekcje filmowe w ramach akcji „Kino w Bibliotece” w zmodernizowanej wielofunkcyjnej Auli Zagłębiowskiej Mediateki. Dzięki ponownemu pozyskaniu środków finansowych z MKiDN przeprowadzono bardzo ciekawy i rozbudowany merytorycznie projekt „Biblioteka – ZOOteka, czyli lato z biblioteką”. Zwłaszcza letnie imprezy cieszyły się ogromną popularnością, zapewniając kilku tysiącom sosnowieckich dzieci atrakcyjne wakacje w mieście.

Zarząd amerykańskiej Fundacji Timkena podjął decyzję o przekazaniu środków w wysokości 23 793 dolarów (85 121 zł) na realizację projektu pn. „Stanowisko dla czytelników niewidomych i niedowidzących w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sosnowcu”. Dzięki pozyskanym w konkursie funduszom nowo otwarta Zagłębiowska Mediateka została wyposażona w sprzęt dostosowany do potrzeb osób z dysfunkcją narządu wzroku (m.in. powiększalnik, syntezator mowy, linijkę brajlowską, komputer stacjonarny i słuchawki).

Tarnowskie Góry

W 2018 roku przeprowadzono generalny remont Czytelni Czasopism – pomieszczenie to zostało zaprojektowane i wyposażone w taki sposób, by mogło z powodzeniem stać się wzorcową, nowoczesną, wielofunkcyjną przestrzenią o wysokim standardzie. Przygotowanie kilku stref o różnej funkcjonalności, które ze sobą korespondują nawzajem się przenikając, pozwoliło uzyskać:

– strefę ciszy i skupienia: w strefie tej można wyciszyć się, poczytać bieżącą prasę bądź wypożyczoną lekturę, skorzystać z zasobów sieci internetowej – w przestrzeń wkomponowany został nowoczesny regał w stylu „plaster miodu”, który w atrakcyjny sposób prezentuje poszczególne czasopisma dostępne w Bibliotece (ponad 100 tytułów) i pełni jednocześnie rolę archiwum. Przygotowano kilka stanowisk (w tym komputerowych) do dyspozycji czytelników, zamaskowane gniazda w podłodze pozwalają na swobodną pracę np. z notebookiem;

– strefę Galerii Antresola: w strefie tej organizowane będą wystawy malarstwa, grafiki, rysunku itp. – do galerii został zakupiony profesjonalny system wystawienniczy, który w łatwy sposób pozwoli na (de)montaż wystawy;

– przestrzeń, na ok. 80-90 osób, do realizacji projektów z zakresu kultury i edukacji typu: otwarte spotkania autorskie z osobowościami kultury współczesnej, prezentacje multimedialne, koncerty, warsztaty, przedstawienia teatralne itp. – przestrzeń ta została wyposażona w mównicę o nowoczesnym designie, profesjonalny projektor multimedialny oraz system audio. Cała przestrzeń została przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Biblioteki gminne

Bobrowniki

W 2018 roku zrealizowano projekt „Przebudowa i modernizacja klatki schodowej i pomieszczeń Biblioteki Publicznej w Bobrownikach”, dzięki któremu pomieszczenia biblioteczne zostały wyremontowane a część klatki schodowej przebudowana. Uzyskano przez to dodatkową powierzchnię pod czytelnię. Program został zrealizowany ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w Katowicach poprzez Lokalną Grupę Działania „Brynica to nie granica”, finansowany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wniosek złożono w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” z wyłączeniem projektów grantowych oraz operacji w zakresie podejmowania działalności gospodarczej objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Goczałkowice-Zdrój

W 2018 roku zmodernizowano zabytkowy budynek „Górnik”, w którym biblioteka zajmuje parter. We wszystkich pomieszczeniach wymienione zostało oświetlenie, instalacja elektryczna, podłogi, odmalowano ściany, odnowiono stolarkę drzwiową. Wykonano drenaż budynku oraz dostosowano do wymogów bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Wyremontowana została łazienka, którą dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na korytarzu pojawiły się grafiki oraz sentencje nawiązujące do działalności biblioteki. Wewnątrz budynku zamontowano windę, jednak nie ma ona bezpośredniego znaczenia dla funkcjonowania biblioteki. Zakupione biurka komputerowe są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach.

Jeleśnia

W 2018 roku znacznej poprawie uległa sytuacja w bibliotece głównej dzięki pozyskaniu pomieszczenia po Gminnym Centrum Kształcenia o powierzchni 47 m2 wraz z wyposażeniem i sprzętem komputerowym. Z GCK przekazano na rzecz Biblioteki 11 zestawów komputerowych (nie są to komputery nowe, ale sprawne), telewizor, dwa urządzenia wielofunkcyjne oraz biurka pod komputery. Nowe pomieszczenie wykorzystano na czytelnię biblioteczną, na działalność Lokalnego Klubu Kodowania oraz jako miejsce spotkań, warsztatów edukacyjnych, artystycznych oraz zajęć komputerowych dla seniorów.

Znacznej poprawie uległa też sytuacja filii w Sopotni Wielkiej. Wiąże się to z przeniesieniem lokalizacji filii z budynku OSP do sali wielofunkcyjnej Stowarzyszenia Polaris-OPP mieszczącej się w budynku ZS nr 4. Obecnie przestrzeń biblioteczna to miejsce wydzielone otwartymi, ale zabezpieczonymi regałami bibliotecznymi, w ogólnodostępnym pomieszczeniu z salą projekcyjną na 50 osób.



Stopka Biblioteka Śląska