SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2008 R.
9. Finanse
Budżet samorządowych bibliotek publicznych wynosił w 2008 roku ogółem 123.329.648 zł, w tym:
w powiatach ziemskich – 45.191.589 zł dla 490 placówek (bibliotek i filii)
w powiatach grodzkich – 77.999.294 zł dla 315 placówek (bibliotek i filii)
w Powiatowej Bibliotece Publicznej w Gliwicach – 138.765 zł (1 placówka)
Średni nakład na 1 placówkę w województwie śląskim wyniósł 153.014 zł, natomiast:
w powiatach ziemskich – 92.228 zł
w powiatach grodzkich – 247.617 zł
Średni nakład na 1 placówkę w 2008 roku uległ zwiększeniu o 13.372 zł w porównaniu z rokiem poprzednim. Nadal utrzymuje się znacząca różnica pomiędzy nakładami powiatów grodzkich a powiatów ziemskich, świadcząca o niekorzystnej kondycji finansowej bibliotek powiatów ziemskich.
Zamieszczona poniżej tabela obrazuje strukturę budżetów samorządowych bibliotek publicznych w 2008 roku w porównaniu z rokiem 2007.
STRUKTURA BUDŻETÓW SAMORZĄDOWYCH BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
| Biblioteki | Rok | Budżet ogółem (zł) |
Koszty utrzymania (zł) |
Zakup książek (zł) |
Prenumerata (zł) |
Dochody (zł) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Powiaty ziemskie | 2007 | 42 651 928 | 4 773 629 | 3 918 306 | 468 454 | 984 733 |
| 2008 | 45 191 589 | 5 363 096 | 4 073 861 | 477 168 | 1 135 517 | |
| Powiaty grodzkie | 2007 | 71 317 722 | 10 192 901 | 4 442 404 | 717 466 | 2 351 123 |
| 2008 | 77 999 294 | 11 349 471 | 4 574 610 | 765 792 | 2 464 905 | |
| Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach | 2007 | 118 000 | 13 390 | 4 054 | 1 262 | 0 |
| 2008 | 138 765 | 11 238 | 5 027 | 1 319 | 0 | |
| Ogółem woj. śląskie | 2007 | 114 087 650 | 14 979 920 | 8 364 764 | 1 187 182 | 3 335 856 |
| 2008 | 123 329 648 | 16 723 805 | 8 653 498 | 1 244 279 | 3 600 422 | |
| Biblioteki | Rok | Koszty % budżetu |
Zakup % budżetu |
Prenumerata % budzetu |
Dochody % budzetu |
|---|---|---|---|---|---|
| Powiaty ziemskie | 2007 | 11,2 | 9,2 | 1,1 | 2,3 |
| 2008 | 11,9 | 9 | 1,1 | 2,5 | |
| Powiaty grodzkie | 2007 | 14,3 | 6,2 | 1,0 | 3,3 |
| 2008 | 14,6 | 5,9 | 1,0 | 3,2 | |
| Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach |
2007 | 11,3 | 3,4 | 1,1 | 0 |
| 2008 | 8,1 | 3,6 | 1,0 | 0 | |
| Ogółem woj. śląskie | 2007 | 13,1 | 7,3 | 1,0 | 2,9 |
| 2008 | 13,6 | 7,0 | 1,0 | 2,9 | |
W 2008 roku dochody własne bibliotek publicznych były o 264.566 zł większe w porównaniu z rokiem ubiegłym i stanowiły 2,9% budżetów ogółem. Pozyskiwano je pobierając opłaty za usługi kserograficzne, za korzystanie z Internetu, za usługi informacyjno-bibliograficzne, za karty czytelnicze, za wynajem pomieszczeń, a także pobierając kary od czytelników. Niewielką ich część stanowiły odsetki bankowe, darowizny pieniężne itp.
Na zakup książek w 2008 roku przeznaczono o 288.734 zł więcej niż w 2007 roku i stanowił on 7,0% budżetów ogółem.
W przypadku prenumeraty czasopism zanotowano wzrost środków przeznaczonych na nią o 57.097 zł w porównaniu z rokiem poprzednim; stanowiły one 1,0% budżetów ogółem. Wiele bibliotek przeznaczyło minimalne kwoty na zakup czasopism, natomiast nie zaprenumerowano choćby jednego czasopisma w następujących bibliotekach: w miejsko – gminnych bibliotekach publicznych w Kuźni Raciborskiej, w Pilicy i w Żarkach oraz w gminnych bibliotekach publicznych w Istebnej, Koszarawie, Łękawicy, Rajczy, Rędzinach, Rudzińcu i Ujsołach.
Koszty utrzymania placówek bibliotecznych, na które składały się wydatki na opał, gaz, paliwo, energię elektryczną i cieplną, wodę, czynsze, wywóz nieczystości, usługi telekomunikacyjne, internetowe, pocztowe, remonty bieżące, drobne naprawy, konserwacje, środki czystości i materiały biurowe stanowiły 13,6% budżetów ogółem.
W tabeli poniżej zamieszczono porównanie budżetów bibliotek w 2007 i 2008 roku oraz ich procent wzrostu po uwzględnieniu inflacji za 2008 rok.
|
Biblioteki |
Budżet bibliotek w zł |
% wzrostu po uwzględnieniu inflacji za 2008 r. w wysokości 4,2% |
|
|---|---|---|---|
|
2007 |
2008 |
||
|
Powiaty ziemskie |
42 651 928 |
45 191 589 |
1,8 |
|
Powiaty grodzkie |
71 317 722 |
77 999 294 |
5,2 |
|
Powiatowa Biblioteka |
118 000 |
138 765 |
13,4 |
|
Ogółem woj. śląskie |
114 087 650 |
123 329 648 |
3,9 |
Budżet bibliotek w 2008 roku w województwie śląskim zwiększył się o 9.241.998 zł w porównaniu do 2007 roku; w tym:
w bibliotekach powiatów grodzkich budżety były większe o 6.681.572 zł
w bibliotekach powiatów ziemskich budżety były większe o 2.539.661 zł
Oceniając sytuację finansową bibliotek województwa śląskiego w 2008 roku, podobnie jak w latach poprzednich, należy stwierdzić, iż w wielu placówkach bibliotecznych przyznawane środki finansowe nie odpowiadały ich realnym potrzebom. Zbyt skromne budżety nie pozwalały na właściwy zakup nowości wydawniczych; w 10 bibliotekach nie zaprenumerowano nawet jednego tytułu czasopisma. W większości bibliotek zaobserwowano spadek wskaźnika zakupu książek z funduszy samorządowych i wskaźnika liczby czytelników oraz udostępnień.
Warto jednak zauważyć, że większość bibliotek wbrew trudnościom funkcjonowała sprawnie, rozwijając procesy komputeryzacji, działalność kulturalno – oświatową, modernizując lokale biblioteczne czy przeprowadzając większe lub mniejsze remonty.
W 2008 roku biblioteki samorządowe województwa śląskiego pozyskiwały dodatkowe środki pozabudżetowe z różnych źródeł. Oto przykłady:
Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej zrealizowała projekty na łączną kwotę 242.756,87 zł.
Były to:
Prowadzenie Punktu Informacji Europejskiej Europe Direct – Urząd Komitetu Integracji Europejskiej – 65.081,87 zł
„Pan Cogito”, w Programie Operacyjnym „Herbert” – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 6.000 zł
„Barwy Beskidów” – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 25.000 zł
„Mistrz Promocji Czytania” – Polska Izba Książki – 5.000 zł
„4 Pory Książki” – Instytut Książki – 35.400 zł
„Bibliografia Bielska-Białej i powiatu bielskiego” – Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego – 4.570 zł
„Wspomnienia z Kornwalii”, dot. postaci Kossak-Szczuckiej – Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego – 2.045 zł
Mecenat 2008 – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 99.660 zł
Biblioteka Miejska w Cieszynie pozyskała dodatkowe środki finansowe na łączną kwotę 18.500 zł na następujące projekty:
I Międzynarodowy Festiwal czytania nad Olzą: „Czytamy z wyobraźnią” z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 10.000 zł
wydanie i promocja publikacji pt. „ Strofy sercem pisane. Cieszyn w poezji polskiej w XIX, XX i XXI stuleciu. Szkice. Bibliografia” z budżetu Samorządu Województwa Śląskiego – 1.500 zł
zakup wydawnictw, czasopism, wydawnictw audiowizualnych o tematyce przyrodniczej i ekologicznej oraz związanej z ochroną środowiska z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Cieszynie – 3.000 zł
zakup literatury specjalistycznej, materiałów plastycznych oraz sprzętu w celu wyposażenia pomieszczenia, w którym odbywają się zajęcia dla dzieci z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Miasta Cieszyna – 4.000 zł
Biblioteka Publiczna w Częstochowie otrzymała środki finansowe na łączną wartość 23.325 zł na:
realizację Zadania Publicznego w Dziedzinie Kultury – dofinansowanie „Digitalizacji archiwalnych materiałów bibliotecznych Biblioteki Publicznej im. dr. Wł. Biegańskiego w Częstochowie” ze środków Urzędu Marszałkowskiego – 18.125 zł
realizację Zadania Publicznego w Dziedzinie Edukacji – dofinansowanie „Finału XV Turnieju wiedzy historyczno-literackiej dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pod hasłem „Rok 1918. Polska niepodległa i jej twórcy” ze środków Urzędu Marszałkowskiego – 2.000 zł
projekt pt. „Częstochowa czyta dzieciom” opracowany wspólnie ze Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polskich, Oddziałem w Częstochowie ze środków Urzędu Miasta w Częstochowie – 3.200 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Mikołowie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007–2013 opracowała we współpracy z Urzędem Miasta Projekt „Adaptacja budynku kina na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej wraz z kinem studyjnym i sceną kameralną w Mikołowie”, który został przekazany do Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach. Wniosek został pozytywnie oceniony pod względem formalnym. Koszt całkowity – 4.056.595 zł. Wnioskowane dofinansowanie – 3.448.106,38 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Piekarach Śląskich otrzymała łącznie 22.530 zł na:
projekt przyłączenia do sieci szerokopasmowego dostępu do Internetu z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji – 20.200 zł
projekt Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie i Fundacji Chrześcijańskiej „Znak” – „Biblioteka moje ulubione miejsce” (wyróżnienie dla Biblioteki Centralnej) – 2.330 zł
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Raciborzu pozyskała dodatkowe środki finansowe na V Festiwal Kryminału pod nazwą „Morderstwo odbędzie się…” organizowany wspólnie z Instytutem Książki w Krakowie. Koszt całkowity – 7.000 zł, dofinansowanie – 5.200 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Sosnowcu pozyskała środki pomocowe na kwotę 25.000 zł na:
organizację IV Sosnowieckich Dni Literatury w ramach Programu Operacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Promocja Czytelnictwa” – 10.000 zł
organizację VII Sesji Zagłębiowskiej w ramach otwartego konkursu ofert Województwa Śląskiego na zadanie publiczne w dziedzinie kultury – 5.000 zł
organizację cyklu imprez pt. „Czytając Herberta” w ramach Programu Operacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Herbert” – 10.000 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Tarnowskich Górach pozyskała środki finansowe o łącznej kwocie 11.940 zł na następujące zadania:
„Rok 2008 – rokiem Zbigniewa Herberta” – dofinansowanie z Urzędu Miejskiego – 3.440 zł
wydanie bibliografii powiatu tarnogórskiego – dofinansowanie z Urzędu Miejskiego – 5.000 zł
zakup nagród w konkursie „Książka jest sztuką” – dofinansowanie z Urzędu Miejskiego i Starostwa Powiatowego – 3.000 zł
organizacja imprezy czytelniczej pod nazwą „Marcinki” – dofinansowanie ze Starostwa Powiatowego – 500 zł
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wodzisławiu Śląskim otrzymała środki pozabudżetowe na łączną kwotę 35.300 zł z następujących źródeł:
z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na projekt „Maniak Literacki” – 4.500 zł
z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na projekt „Jedzie pociąg z daleka” – 15.800 zł
ze Starostwa Powiatowego na salę multimedialną – 15.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Buczkowicach otrzymała środki pomocowe na łączną kwotę 15.200 zł ze środków:
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Programu Operacyjnego „Promocja Czytelnictwa” na projekt „Jesienne Dni Książki” – 13.700 zł
Starostwa Powiatowego w Bielsku-Białej – 1.500 zł
Środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (dla bibliotek nie wymienionych wcześniej):
Miejska Biblioteka Publiczna w Bytomiu w ramach Programu Operacyjnego „Promocja czytelnictwa” pozyskała środki pomocowe na projekt socjoterapeutyczny „Komiksowo czeka na śląskie legendy” – 6.000 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Dąbrowie Górniczej otrzymała dotację na łączną wartość 15.000 zł w ramach Programu Operacyjnego „Promocja Czytelnictwa” na:
przygotowanie i druk książki „Wróżka i mag” – 10.000 zł
projekt „Biblioteka na 102” – 5.000 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Jastrzębiu-Zdroju otrzymała dotację z Programu Operacyjnego „Herbert” na realizację projektu „Herbertowski Maraton Biblioteczny” – 10.000 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Zabrzu otrzymała dotację w ramach Programu Operacyjnego „Herbert” na projekt „Zabrzańskie spotkania z Herbertem” – 6.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Bestwinie otrzymała dotację w ramach Programu Operacyjnego „Promocja Czytelnictwa” na projekt „Od pisarza do bibliotekarza” – 9.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Koszarawie otrzymała dotację w ramach Programu Operacyjnego „Promocja Czytelnictwa” na zadanie „II Koszarawskie Spotkania Literackie Pod Lachowym Groniem” – 6.650 zł
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego:
Gminna Biblioteka Publiczna w Wilkowicach pozyskała środki na organizację ogólnopolskiego konkursu „Książę Niebios i święci polscy” – 5.000 zł
Fundusz Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (oraz innych uzależnień) – z tej formy skorzystały, między innymi, następujące biblioteki publiczne przeznaczając środki finansowe na imprezy kulturalno-oświatowe dla dzieci, zakup książek czy nagrody w organizowanych konkursach:
Miejska Biblioteka Publiczna w Jastrzębiu Zdroju – 5.000 zł
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Myszkowie – 1.000 zł
Żywiecka Biblioteka Samorządowa – 1.200 zł
Biblioteka Publiczna w Koniecpolu – 500 zł
Miejsko–Gminna Biblioteka Publiczna w Pilicy – 798 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Godowie – 2.200 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Krupskim Młynie – 800 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Lelowie – 600 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Lubomi – 1.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Marklowicach – 1.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Niegowie – 800 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Pilchowicach – 900 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Przystajni – 787 zł
Inne:
Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach brała udział w konkursie zorganizowanym przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich na najlepszy program działań promocyjnych w ramach ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek i otrzymała I nagrodę w wysokości 2.500 zł
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach w ramach realizacji zadania publicznego Kultura i Ochrona Dziedzictwa Narodowego otrzymała od Starostwa Powiatowego w Gliwicach dodatkowe środki finansowe o łącznej wartości 3.500 zł na:
konkurs plastyczny i literacki „Wielka literatura młodego czytelnika: Ania Shirley 100 lat podbija świat – 1.500 zł
konkurs manualny „Dożynkowych wieńców czar” – 2.000 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Jaworznie na projekt „Biblioteka na miarę XXI wieku, czyli edukacja ekonomiczna, ekologiczna i energetyczna w bibliotece” uzyskała łącznie 8.200 zł od:
Fundacji „Energetyka na Rzecz Polski Południowej” – 5.000 zł
Fundacji Bankowej im. dr M. Kantona – 3.000 zł
Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej – 200 zł
Żywiecka Biblioteka Samorządowa wzięła udział w konkursach ofert ogłoszonych przez Urząd Miejski. Biblioteka z budżetu Wydziału Kultury, Promocji i Współpracy Zagranicznej Urzędu Miasta otrzymała dofinansowanie do organizowanych imprez, takich jak: „Noc z Andersenem”, „Wystawy na Słowacji” i inne – 2.750 zł
Miejska Biblioteka Publiczna w Czechowicach–Dziedzicach otrzymała od Starostwa Powiatu Bielskiego dofinansowanie na cykl spotkań autorskich dla dzieci z terenu gminy Wilamowice i gminy Czechowice – Dziedzice pt. „Książka w sam raz dla nas” – 1.400 zł
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Łazach uczestniczyła w projekcie „Sami Sobie – biblioteki” realizowanym przez redakcję magazynu Obywatel pozyskując bezpłatną prenumeratę tego czasopisma
Gminna Biblioteka Publiczna w Ożarowicach wygrała konkurs ogłoszony przez Starostwo Powiatowe w Tarnowskich Górach na realizację zadania publicznego pt. „Upowszechnianie muzyki i treści ekologiczno – przyrodniczych” – 2.075 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Pankach złożyła projekt pt. „Ciepło i sucho wszędzie – w bibliotece remont będzie” do opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru Zielonego Wierzchołka Śląska obejmującego m. in. gminę Panki na kwotę 32.500 zł z przeznaczeniem na remont Biblioteki w 2009 r.
Gminna Biblioteka Publiczna w Porąbce wzięła udział w programie grantowym dla gmin wiejskich „Rzeczpospolita internetowa” z projektem „Mapa atrakcji turystycznych gminy Porąbka” (2007 r.). W obszarze tematycznym „Nasz Region” złożyła wniosek o mały grant w wysokości 15.000 zł. Na rok 2008 przypadła druga transza wymienionej kwoty – 6.000 zł
Gminna Biblioteka Publiczna w Rudzińcu brała udział w konkursie BIBLIOLATO 2008 zorganizowanym przez Bibliotekę Powiatową w Gliwicach, za który otrzymała 300 zł na nagrody książkowe
Gminna Biblioteka Publiczna w Żarnowcu uczestniczyła w 2 akcjach organizowanych przez Fundację Ekologiczną Silesia pt. „Posadź swoje drzewko” – 2.000 zł
Niektóre biblioteki publiczne województwa śląskiego wzięły udział w ogólnopolskiej akcji społecznej „Czas na czytanie. Książka wzbogaca”, zainicjowanej przez Świat Książki oraz partnerów: Fundację Agory i Agencję Ciszewski Public Relations. W ramach tej akcji nieodpłatnie książki pozyskały, m. in. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Łazach, Gminna Biblioteka Publiczna w Bobrownikach, Gminna Biblioteka Publiczna w Opatowie, Gminna Biblioteka Publiczna w Przystajni.
Z projektu „Centra kształcenia na odległość na wsiach” dofinansowanego z funduszy Unii Europejskiej skorzystały gminne biblioteki publiczne w Istebnej, Janowie i Ujsołach.
Wszystkie uprawnione biblioteki publiczne w województwie śląskim otrzymały w 2008 r. środki na zakup nowości wydawniczych w ramach Programu Operacyjnego „Promocja czytelnictwa: Priorytet 1. Rozwój księgozbiorów bibliotek”.
Biblioteki pozyskiwały również darowizny rzeczowe. Były to, podobnie jak w poprzednim roku, przede wszystkim: książki, czasopisma, zbiory audiowizualne, sprzęt komputerowy, sprzęt techniczny, gadżety reklamowe, artykuły spożywcze dla uczestników imprez czytelniczych.
