SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI BIBLIOTEK PUBLICZNYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W 2014 R.

3.1. Informacje podstawowe

W 2014 r. powierzchnia użytkowa lokali bibliotecznych województwa śląskiego wynosiła 128 961 m2. W porównaniu z rokiem 2013 zwiększyła się o 1 155 m2

Na jedną placówkę biblioteczną przypadło średnio:

  • 161 m2 ( w 2013 r. – 159,55 m2)

  • 1 025 czytelników (w 2013 r. – 1 064 czytelników)

  • 735 mieszkańców (w 2013 r. – 5 751 mieszkańców)

Na 1 m2 powierzchni użytkowej bibliotek przypadło w roku ubiegłym 6,36 czytelnika. Na 100 mieszkańców przypadły w 2014 roku 3 m2.

Obiekty przystosowane dla niepełnosprawnych:

  • wejście do budynku dostosowane dla niepełnosprawnych: 288 bibliotek, w tym:

    • 174 biblioteki mające udogodnienia wewnątrz budynku,

    • 18 bibliotek posiada udogodnienia dla osób niewidzących i słabo widzących (sygnały dźwiękowe, wypustki w podłożu).

Liczba miejsc w czytelniach kształtowała się na poziomie 10 751 (w 2013 r. – 10 528), w tym dla niepełnosprawnych 198 (całkowicie zaaranżowane miejsce dla osoby niepełnosprawnej: możliwość podjazdu wózkiem inwalidzkim, odpowiednia klawiatura, nakładki dla niewidomych).

3.2. Zakupy nowych sprzętów, urządzeń technicznych znacząco poprawiających jakość pracy i estetykę pomieszczeń (przykłady).

Biblioteki miejskie

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Będzin, Bielsko-Biała, Bytom, Chorzów, Cieszyn, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Lędziny, Lubliniec, Mysłowice, Orzesze, Piekary Śląskie, Racibórz, Rybnik, Rydułtowy, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Ustroń, Wisła, Wodzisław Śląski, Zabrze, Zawiercie, Żory.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Będzin, Cieszyn, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Mikołów, Miasteczko Śląskie, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Rydułtowy, Siemianowice Śląskie, Tarnowskie Góry, Wisła, Żory.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Chorzów, Cieszyn, Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Lędziny, Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze, Piekary Śląskie, Radzionków, Ruda Śląska, Rybnik, Rydułtowy, Świętochłowice, Tarnowskie Góry, Wisła, Wodzisław Śląski, Wojkowice, Zawiercie.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Bielsko-Biała, Cieszyn, Czeladź, Jastrzębie-Zdrój, Kalety, Lędziny, Mikołów, Rybnik, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Tychy, Zawiercie.

Sprzęt AGD (lodówki, odkurzacze, czajniki, zmywarki do naczyń, itp.) nabyły biblioteki: Łaziska Górne, Mikołów, Tarnowskie Góry, Zawiercie.

Biblioteki miejsko-gminne

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Czechowice-Dziedzice, Krzanowice, Sośnicowice, Strumień, Szczekociny, Toszek.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Czechowice-Dziedzice, Siewierz.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Czechowice-Dziedzice, Kuźnia Raciborska, Pszczyna, Siewierz, Strumień, Szczekociny, Woźniki.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Pszczyna, Strumień, Szczekociny, Toszek.

Sprzęt AGD (lodówki, odkurzacze, czajniki, zmywarki do naczyń, klimatyzatory, itp.) nabyły biblioteki: Czechowice-Dziedzice, Szczekociny.

Biblioteki gminne

Sprzęt komputerowy (zestawy komputerowe, serwery, laptopy i in.) oraz sprzęt peryferyjny i sieciowy (drukarki, nagrywarki, skanery, czytniki kodów kreskowych, UPSy itp.) zakupiły między innymi biblioteki: Bestwina, Bobrowniki, Brenna, Gierałtowice, Gilowice, Goczałkowice-Zdrój, Godów, Goleszów, Hażlach, Jasienica, Kłomnice, Kobiór, Kozy, Kroczyce, Krupski Młyn, Lyski, Łękawica, Marklowice, Mierzęcice, Mstów, Panki, Pawłowice, Pawonków, Pilchowice, Porąbka, Poraj, Psary, Rajcza, Rędziny, Rudnik, Suszec, Ujsoły, Wilkowice, Wyry, Zbrosławice.

Sprzęt multimedialny (zestawy audiowizualne, systemy nagłaśniające, systemy prezentacji obrazów, rzutniki multimedialne, telewizory, kino domowe, DVD, telewizory LCD i Full HD, mikrofony, wzmacniacze, kamery oraz aparaty cyfrowe itp.) wzbogacił zasoby bibliotek: Bestwina, Gierałtowice, Godów, Hażlach, Jejkowice, Kozy, Pietrowice Wielkie, Pilchowice, Radziechowy-Wieprz, Rudziniec, Tąpkowice.

Meble biblioteczne, biurowe, ogrodowe, wypoczynkowe wraz z galanterią biblioteczną (gabloty wystawiennicze, regały ekspozycyjne itp.) nabyły biblioteki: Bestwina, Bobrowniki, Dębowiec, Godów, Istebnej, Jasienica, Jeleśnia, Kłomnice, Kornowac, Kochanowice, Kozy, Kroczyce, Lelów, Łękawica, Łodygowice, Miedźno, Mierzęcice, Mstów, Opatów, Ornontowice, Panki, Pawonków, Pilchowice, Porąbka, Przystajń, Psary, Rajcza, Rudziniec, Świerklaniec, Świerklany, Wilkowice, Zbrosławice.

Sprzęt biurowy (kserokopiarki, urządzenia wielofunkcyjne, bindownice, laminatory, gilotyny, niszczarki, cyfrowe centrale telefoniczne, wózki biblioteczne, kasy fiskalne itp.) zostały zakupione do bibliotek: Buczkowice, Brenna, Godów, Kłomnice, Kozy, Lyski, Łękawica, Miedźna, Mierzęcice, Panki, Pawonków, Pilchowice, Świerklaniec, Świnna.

Sprzęt AGD (lodówki, odkurzacze, czajniki, zmywarki do naczyń, grzejniki itp.) nabyła biblioteka w Bobrownikach.

3.3. Modernizacja lokali bibliotecznych – nowe lokale, adaptacje, przykłady największych remontów.

Dzięki otrzymanym funduszom z Programu Wieloletniego Kultura+ Priorytet „Biblioteka + Infrastruktura bibliotek” Miejska Biblioteka Publiczna w Knurowie rozpoczęła generalny remont pomieszczeń Biblioteki Głównej i Filii nr 2. W ramach remontu w 2014 r. pomalowano pomieszczenia oraz wymieniono podłogi, sieć elektryczną, okna, system centralnego ogrzewania, rury kanalizacyjne, drzwi, oświetlenie. Ponadto pomieszczenia biblioteczne zostały przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych – podjazd, toaleta, szerokie drzwi).

W ramach Programu Wieloletniego Kultura + Priorytet „Biblioteka + Infrastruktura bibliotek” zrealizowano projekt „Modernizacja i doposażenie zabytkowego budynku Biblioteki Miejskiej w Cieszynie”. Priorytetem projektu było zapewnienie dostępności instytucji dla osób niepełnosprawnych, starszych i schorowanych, poprawa jej funkcjonalności, a także wzbogacenie oferty kulturalnej i edukacyjnej. Modernizacja Biblioteki Miejskiej w Cieszynie dotyczyła centrali, przy ul. Głębokiej 15 i obejmowała:

  • instalację windy osobowej i likwidację pozostałych barier architektonicznych oraz dostosowanie toalet do potrzeb osób niepełnosprawnych,

  • termomodernizację obiektu, która objęła wymianę kotłowni, instalacji c.o. oraz stylowych okien na terenie obiektu,

  • remont i aranżację wnętrz oraz wyposażenie czytelni ogólnej oraz wypożyczalni dla dorosłych, w tym wymianę instalacji elektrycznej, zakup wyposażenia i wdrożenie nowoczesnego i czytelnego dla mieszkańców systemu identyfikacji wizualnej,

  • poprawę bezpieczeństwa ochrony danych osobowych i zapewnienie ciągłości obsługi użytkowników w przypadku przerw w dostawach prądu,

  • stworzenie nowocześnie wyposażonej pracowni multimedialnej pod nazwą YOURmedi@TWOJEmedia (YM@TM) oraz doposażenie sali konferencyjnej.

Łączny koszt realizacji zadania wyniósł: 2 168 142,36 zł, w tym dotacja MKiDN 1 541 662 zł.

W 2014 r. przeprowadzono remont mający na celu adaptację pomieszczeń parterowego pawilonu o powierzchni 197,90 m2, w którym mieścił się klub osiedlowy na potrzeby Filii nr 12 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach. Remont obejmował wymianę: sufitów, posadzki, stolarki drzwiowej, instalacji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, częściowo instalacji centralnego ogrzewania, przebudowę sanitariatów oraz malowanie pomieszczeń. W celu zapewnienia lepszego bezpieczeństwa został zamontowany system monitoringu CCTV i instalacji alarmowej. Zamontowano również kraty oraz rolety antywłamaniowe. Zakupiono ladę recepcyjną. Koszt remontu wraz z doposażeniem wyniósł 146 606,50 zł; były to środki własne MBP. Filia jest dostosowana dla osób niepełnosprawnych.

Ponadto po trwającej w latach 2010–2013 inwestycji Urzędu Miasta Katowice „Budowa Miejskiego Domu Kultury Koszutka – filia Dąb” MBP w Katowicach otrzymała na pierwszym piętrze budynku zaprojektowane specjalnie dla niej pomieszczenia o powierzchni 387,43 m2, na potrzeby Filii Bibliotecznej nr 17. Została ona wyposażona w nowe regały, ladę biblioteczną, nowoczesne zaplecza biurowe i socjalne, bramki elektromagnetyczne. Cały obiekt jest nowoczesny, funkcjonalny a dzielnica zyskała nową i piękną wizytówkę zaspokajając potrzeby mieszkańców w dziedzinie kultury. Wyróżniającą się częścią budowli jest usytuowany na dachu ogród i taras, gdzie czytelnicy mogą spędzać czas z książką. Placówka jest dostosowana dla osób niepełnosprawnych.

W roku 2014 w ramach Programu Wieloletniego Kultura+, Priorytet „Biblioteka + Infrastruktura bibliotek” w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Wiśle przeprowadzono kapitalny remont dotychczasowej siedziby biblioteki. Nowe pokrycie uzyskał dach, wymieniono instalację grzewczą, sanitarną i elektryczną, zamontowano instalację wentylacyjną, wymieniono posadzki, stolarkę drzwiową i całe wyposażenie, wymalowano ściany. Na dawnych 223 m2 urządzono nową wypożyczalnię dla dzieci i młodzieży z ergonomicznymi mebelkami dla najmłodszych oraz pokojem dla maluchów, część biurową, pokój socjalny dla pracowników, serwerownię oraz nową pracownię komputerową. Ponadto MBP zakupiła 26 komputerów, wzbogaciła się o dwa rzutniki multimedialne i dwa ekrany z systemami sterującymi oraz nagłośnieniem, szafę teleinformatyczną, urządzenia wspomagające, np. UPS, a także oprogramowanie komputerowe.

Remont w 2014 roku został sfinansowany dzięki: dotacji celowej na realizację projektu przebudowy (Gmina Wisła): 187 112,67 zł, dofinansowanie z programu „Biblioteka+” (MKiDN): 593 045,00 zł. Całość inwestycji zakończy się w 2015 roku.

W minionym roku w ramach Programu Wieloletniego Kultura + Priorytet „Biblioteka + Infrastruktura bibliotek” zakończono realizację remontu Filii w Janowicach Gminnej Biblioteki Publicznej w Bestwinie. W ramach zadania wymieniono drzwi i okna, wymalowano pomieszczenia, zakupiono sprzęt elektroniczny – projektor, ekran, aparat cyfrowy; komputerowy z oprzyrządowaniem i oprogramowaniem, sprzęt nagłaśniający, sprzęt biurowy oraz meble biblioteczne. Stworzono strefy dla czytelników: kącik dla malucha, wydzielono strefę zbiorów dla młodzieży i dorosłych oraz kącik prasowy i czytelnię komputerową z 3 komputerami. Stworzono bezprzewodową sieć komputerową (WiFi) z bezpłatnym dostępem do Internetu. Wydzielono miejsce dla organizowania spotkań czytelniczych, a także strefę wystawienniczą. Wyposażono pokój socjalny dla pracowników. Filia w Janowicach zapewnia dostęp czytelnikom niepełnosprawnym ruchowo – wejście i toalety.

Wartość zadania wyniosła: 66 730,29 (dotacja MKiDN na lata 2013/14: 50.000 zł, wkład własny 16 730,29 zł).

Od marca 2014 r. Gminna Biblioteka Publiczna w Kozach znajduje się w nowej siedzibie – wyremontowanym Pałacu Czeczów. Biblioteka dysponuje ok. 450 m2. Nowa siedziba jest przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. W ramach projektu zakupiono całe wyposażenie biblioteki: meble biurowe, biblioteczne, sprzęt komputerowy i multimedialny. Remont nowej siedziby odbył się w ramach projektu „Tworzenie przestrzeni dla kultury i sztuki bez granic – modernizacja Teatru w Žilinie oraz Pałacu w Kozach” współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. Partnerem wiodącym był Żilinky samospravny kraj, a partnerem projektu była Gmina Kozy.

Wartość zadania Gminy Kozy objętego projektem wyniosła 1 463 332,11 euro, w tym: koszty niekwalifikowane 426 822,12 euro, dofinansowanie z EFRR 881 033,49 euro. Całkowity koszt modernizacji Pałacu Czeczów wraz z wyposażeniem i z pierwszym etapem zagospodarowania terenu to kwota ok. 1 850 000 euro (tj. 7 400 000 zł).

Gminna Biblioteka Publiczna w Popowie przeszła generalny remont, na który pozyskała środki z Programu Wieloletniego Kultura + Priorytet „Biblioteka + Infrastruktura bibliotek”. Dzięki remontowi poprawiły się warunki użytkowe Biblioteki. Wymieniono instalację elektryczną, sanitariaty, położono nowe płytki podłogowe, zamontowano regały przesuwne, nowe wyposażenie – meble, komputery, zmodernizowano sieć informatyczną. Bibliotekę dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Całość remontu kosztowała 417 242,73 zł (244 988,10 zł ze środków MKiDN, 172 254,63 zł z dotacji organizatora).

Na uwagę zasługują także przedsięwzięcia remontowo-adaptacyjne przeprowadzone w innych bibliotekach naszego województwa. Poniżej przykłady niektórych z nich.

Czechowice-Dziedzice – gruntowny remont Filii nr 9 w Zabrzegu – wymiana podłóg, malowanie ścian, wymiana grzejników, stolarki drzwiowej, zainstalowanie rolet okiennych, zakup nowych mebli bibliotecznych. Dzięki wymianie drzwi placówka stała się dostępna dla osób niepełnosprawnych. Remont sfinansowany z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Powiatowa Biblioteka Publiczna w Gliwicach została przeniesiona do pomieszczeń klasowych Zespołu Szkół w Pyskowicach. Pomieszczenia te zostały przystosowane do potrzeb biblioteki. Łącznie biblioteka dysponuje przestrzenią o powierzchni 115 m2 (w stosunku do poprzedniej lokalizacji metraż zwiększył się o prawie 30 m2).

Gminna Biblioteka Publiczna w Lipiu – termomodernizacja budynku GOK, w którym mieści się biblioteka. W ramach prac wymieniono dach, stolarkę okienną i drzwiową, instalację elektryczną i centralnego ogrzewania, ocieplono ściany, zrobiono elewację. Dodatkowo w bibliotece wymieniono oświetlenie, wykładziny, zdjęto starą boazerię, odmalowano pomieszczenie. Kompleksowo odnowiono klatkę schodową.

Miejska Biblioteka Publiczna w Miasteczku Śląskim – stworzono kącik malucha. Zakupiono wyposażenie przeznaczone dla najmłodszych czytelników: dywanik, małą biblioteczkę, kanapę, 4 pufy pasujące do biblioteczki i 2 foteliki do siedzenia.

Na skutek poważnej awarii sieci wodociągowej lokal Gminnej Biblioteki Publicznej w Pankach uległ zniszczeniu poprzez zalanie. Biblioteka musiała przejść gruntowny remont – osuszanie ścian, tynkowanie ścian, malowanie, położenie nowych sufitów, wymiana stolarki drzwiowej i okiennej, położono nową instalację elektryczną.

Gminna Biblioteka Publiczna w Pilchowicach przeprowadziła generalny remont dwóch filii. W filii w Wilczy wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, położono tynki, ocieplono stropodach i budynek, wymieniono instalacje centralnego ogrzewania i elektryczną, przeprowadzono generalny remont toalet i prace malarskie. W filii w Żernicy docieplono stropodach i budynek, wymieniono instalację elektryczną i centralnego ogrzewania, wykonano generalny remont toalet, pomalowano pomieszczenia, zaadaptowano dodatkowe pomieszczenia z nowymi stanowiskami komputerowymi, co pozwoliło na poszerzenie działalności kulturalno-oświatowej i edukacyjnej.

Placówka w Wieprzu Gminnej Biblioteki Publicznej w Radziechowach-Wieprzu została powiększona w wyniku wydzierżawienia dodatkowego, sąsiadującego z biblioteką pomieszczenia, należącego do Spółki Wodno-Ściekowej Wieprz. W rezultacie 38 m2 placówki zostało powiększone o dodatkowe 40 m2. Prace remontowe i adaptacyjne polegały na wykonaniu połączenia pomiędzy biblioteką a dzierżawionym pomieszczeniem, pomalowaniu sufitu, montażu lamp sufitowych i ekranu sufitowego, modernizacji sieci elektrycznej. Dodatkowe pomieszczenie zostało zaadaptowane i wyposażone na potrzeby dzieci i młodzieży.

Filia w Rudnikach Gminnej Biblioteki Publicznej w Rędzinach przeniosła się do nowo wyremontowanego lokalu, znajdującego się w wolnostojącym budynku, którego właścicielem jest GOK. Lokal posiada podjazd dla wózków, jednak jest mniejszy i mniej ustawny niż poprzedni, co uniemożliwiło utworzenie stanowisk komputerowych oraz wymusiło zmniejszenie liczby miejsc w czytelni.

Przeniesiono filię nr 14 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rudzie Śląskiej do odremontowanego budynku. Wyposażono ją w nowe meble biurowe, sprzęt audiowizualny i multimedialny oraz schodołaz dla niepełnosprawnych. Ponadto przeprowadzono drobne remonty na filiach – malowanie, wymiana stolarki okiennej, posadzki, remont elewacji.

Miejska Biblioteka Publiczna w Sosnowcu zaadaptowała nieużywane pomieszczania pod aulę (remont, wyposażenie), przeprowadziła generalny remont Filii nr 18 (modernizacja ogrzewania, oświetlenia, malowanie, stolarka drzwiowa, wymiana wykładzin podłogowych, renowacja elewacji), Biblioteki dziecięcej (wymiana oświetlenia, malowanie, naprawa elewacji, odświeżenie muru ogrodzeniowego, nowe oznakowanie). Dodatkowo wyremontowano jeszcze innych 7 filii oraz zamontowano przy 4 filiach stojaki rowerowe.

Dwie filie biblioteczne Gminnej Biblioteki Publicznej w Węgierskiej Górce zostały przeniesione do nowych lokali. Filia w Cięcinie otrzymała nowy lokal w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej. Został on zaadoptowany pod bibliotekę w ramach unijnego programu, którego beneficjentem była OSP. Filia w Żabnicy została przeniesiona do nowego budynku dobudowanego do miejscowego przedszkola. Obie filie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Ponadto wiele bibliotek przeprowadziło mniejsze remonty swoich placówek, poprawiające ich funkcjonalność oraz estetykę. Wśród najczęściej podejmowanych prac można wymienić:

  • malowanie pomieszczeń bibliotek (Bielsko-Biała, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Gliwice, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Kornowac, Krupski Młyn, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Łaziska Górne, Mikołów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Radzionków, Rybnik, Wilamowice, Zawiercie, Żarnowiec);

  • wymianę elewacji zewnętrznej (Bielsko-Biała, Częstochowa, Gierałtowice, Jastrzębie-Zdrój, Rudziniec, Wodzisław Śląski, Żarnowiec);

  • remonty dachów (Czeladź, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Gierałtowice, Jastrzębie-Zdrój, Jeleśnia, Lubliniec, Rybnik, Sławków, Wodzisław Śląski);

  • wymianę stolarki okiennej, drzwiowej (Będzin, Bielsko-Biała, Chorzów, Jastrzębie-Zdrój, Kornowac, Krupski Młyn, Krzyżanowice, Mikołów, Piekary Śląskie, Poczesna, Rybnik, Wilamowice, Zawiercie, Żarnowiec, Żory);

  • konserwację i/lub wymianę podłóg (Bielsko-Biała, Chorzów, Jaworzno, Kornowac, Kuźnia Raciborska, Krzyżanowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Rybnik, Wilamowice, Żarnowiec);

  • wymianę oświetlenia (Będzin, Czeladź, Kuźnia Raciborska, Łaziska Górne, Rybnik);

  • wymianę instalacji elektrycznej, c.o., sanitarnej (Dąbrowa Górnicza, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Kornowac, Kuźnia Raciborska, Rybnik);

  • zmiany estetyczne – rolety okienne, przepierzenia, zmiany dekoracyjne (Będzin, Dąbrowa Górnicza, Łaziska Górne).



Stopka Biblioteka Śląska