Biblioteka Śląska

Ziemia pogranicza niesie ciężar dziedzictwa ludzi żyjących tu przed nami – swoich i obcych. Ten ciężar definiuje nas jako spadkobierców i nakazuje pochylić się z troską nad historią mieszkańców tych ziem. Zaglądamy w głąb i patrzymy na ślady ich obecności i nieobecności. […] Powstanie  „Pamięci pogranicza” zainspirowały liczne spotkania i długie rozmowy z naszym przyjacielem Henrim Lustigerem-Thalerem. Kiedy w 2018 roku podróżowaliśmy wspólnie przez Zagłębie Dąbrowskie i Górny Śląsk, natrafiliśmy na liczne zapomniane żydowskie historie, miejsca i przedmioty. Wszystkie te kawałki drewna, ślepe ściany wyburzanych kamienic, klatki schodowe i martwe podwórka przemawiały do nas wielowiekową i piękną historią, jednocześnie stawiając nam przed oczami kataklizm, który zniszczył bezpowrotnie ten świat (Karolina i Piotr Jakoweńko).

Karolina i Piotr Jakoweńko są założycielami Fundacji Brama Cukermana. W 2008 r. uratowali od zniszczenia i otoczyli opieką żydowski dom modlitwy Nuchima Cukiermana w Będzinie. Doprowadzili do wpisania historycznych polichromii, jakie się w nim znajdują, do rejestru zabytków województwa śląskiego i przeprowadzenia ich renowacji. Od 14 lat wraz z przyjaciółmi podtrzymują pamięć o żydowskiej społeczności Będzina i regionu, angażując się w ochronę dziedzictwa kulturowego. Obecnie ich działalność wiąże się również z Domem Pamięci Żydów Górnośląskich, oddziałem Muzeum w Gliwicach, gdzie Karolina pełni rolę kierowniczki. Są laureatami nagród m.in.: „Chroniąc pamięć” – nadawanej Polakom zaangażowanym w zachowanie dziedzictwa żydowskiego w Polsce i dialog polsko-żydowski (2013), Nagrody im. Marii i Łukasza Hirszowiczów (2014), Nagrody Festiwalu Kultury Żydowskiej w Krakowie (2016) oraz nagrody Specjalnej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN (2022).